Dylematy etyczne i problemy metodyczne warsztatu badacza na przykładzie badań prowadzonych w środowisku osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz niepełnosprawnością fizyczną

Celem artykułu jest refleksja nad dylematami etycznymi i problemami metodologicznymi, w jakie uwikłany zostaje badacz jakościowy podejmujący się eksploracji niektórych obszarów życia społecznego. Z jednej strony będą to przypadki oparte na badaniach w środowisku osób upośledzonych intelektualnie, z drugiej zaś odwoływał się będę do przykładów badań przeprowadzonych wśród osób niepełnosprawnych fizycznie. W artykule postaram się podać przykłady graniczne i niejednoznaczne, które mogą stać się przyczynkiem do dalszej dyskusji. Będą to przede wszystkim takie sytuacje, w których badaczowi trudno jest stosować normy moralne bez obaw o ich naruszenie. Z tego względu badacz postawiony zostaje przed koniecznością podejmowania trudnych decyzji i niejednoznacznych wyborów, dotyczących tego, na ile może prowadzić badania i realizować założone przez siebie cele, zachowując jednocześnie podstawowe standardy etyczne.

Aim of the article is to consider ethical dilemmas and methodological problems, which a qualitative researcher becomes entangled in, taking up exploration of chosen spheres of social life. On one hand, these will be cases bases on research conducted in the environment of intellectually handicapped persons, and on the other I will refer to studies performed among the physically disabled. In the article I will try to provide liminal and ambiguous examples, which may become a trigger for further discussion. First of all they will be such situations, in which it is hard for a researcher to apply moral standards, without being afraid of violating them. Hence, the researcher is faced with a necessity to make difficult decisions and ambiguous choices, relating to that to what extent he can perform the research and realize the set goals, maintaining at the same time basic ethical standards.