Ciało jako nowe medium społeczne w performatyce litewskiej: jak dyskurs wchodzi w materię?

Der Artikel beschäftigt sich mit dem Begriff des neuen Materialismus und erforscht die Frage, wie der neue Materialismus visuelle Künste auf eine innovative Art wahrnimmt: durch die Verbindung von künstlerischer Praxis, der Kunst als Forschung und der philosophischen Analyse. Ausgewählte künstlerische Arbeiten von S & P Stanikas und Evaldas Jansas werden unter Anwendung der Methoden des neuen Materialismus als Rekonzeptualisierung des Körpers in der litauischen Kunst interpretiert. Untersucht wird der geopolitische und antiideologische Hintergrund, vor dem die visuellen Künstler in Litauen und Polen von 1960er bis zu 1990er Jahren gegen kulturelle Dichotomien kämpften: männliche und weibliche Körper, traditionelle oder gegenwärtige Kunst, Künstler als freies Individuum oder an Ideologie gebunden. Unter Verwendung des Terminus "affirmativ" von Rosi Braidotti wird im Artikel die Frage gestellt, ob man anhand der analysierten Fälle argumentieren kann, dass "affirmative Politik auf der Suche nach alternativen Visionen und Projekten Kritik mit Kreativität verbindet". 

This article deals with the concept of new materialism and examines the issue of how new materialism tackles visual art in innovative ways – though the intersections of artistic practice, art-as-research, and philosophical analysis. Selected artworks by S & P Stanikas and Evaldas Jansas are analyzed in this paper as body reconceptualization in Lithuanian art, employing the approach of new materialism. We will explore the geopolitical and ideological background, in which Lithuanian and Polish visual artists grapple with cultural binaries from the 1960s to the 1990s: male-female gendered bodies, traditional or contemporary art, and the artist as free individual or the one tied to ideology. Employing Rossi Braidotti’s term “affirmative”, this article poses a question whether it is possible to argue on the analyzed cases that “affirmative politics combines critique with creativity in the pursuit of alternative visions and projects”.

Artykuł zajmuje się pojęciem nowego materializmu i bada kwestie, jak nowy materializm dostrzega sztuki wizualne w sposób nowatorski – poprzez skrzyżowanie praktyki artystycznej, sztuki-jako-badań i analizy filozoficznej. Wybrane prace artystyczne autorstwa S & P Stanikas i Evaldasa Jansasa zostają zinterpretowane w referacie jako rekonceptualizacja ciała w sztuce litewskiej, posługując się metodami nowego materializmu. Eksplorujemy tło geopolityczne, antyideologiczne, w którym artyści wizualni litewscy i polscy zmagają się z binaryzmami kulturowymi od lat 1960. do 1990: męskie-kobiece ciała, sztuka tradycyjna czy współczesna, artysta jako wolna jednostka czy przywiązana do ideologii. Posługując się terminem Rosi Braidotti „afirmatywny”, w artykule stawia się pytanie, czy można argumentować na  podstawie analizowanych przypadków, że „afirmatywna polityka łączy krytykę z kreatywnością w poszukiwaniu alternatywnych wizji i projektów”.