Pejzaż narodowy z Leninem w tle. Narodowe wspólnoty wyobrażone w byłym Bloku Wschodnim [National landscape with Lenin in the background. Imagined national communities in the former Eastern Bloc]

National landscape with Lenin in the background. Imagined national communitiesin the former Eastern BlocThe paper is a critical review of two recently published monographs on the subject of the everyday and banal forms of nationalism in the post-socialist countries of Europe and Asia. The authors of the monographs, drawing on the theories of national identity and nationhood by Benedict Anderson, Ernest Gellner, Eric Hobsbawm, Michael Billig, Michael Skey, Tim Edensor and others, showed their deep understanding of the processes of nation-building, while their ethnographic approach allowed them to gather original and non-obvious data on everyday practices and discourses by which citizens of the post-socialist countries reproduce and reconstruct their identities. However, both volumes display some shortcomings resulting from their renditions of the historical background, including the ethnic policies of the socialist states, as well as from constraints of the Western liberal perspective as applied to the social reality of the former Eastern Bloc. Pejzaż narodowy z Leninem w tle. Narodowe wspólnoty wyobrażone w byłym Bloku WschodnimCelem artykułu jest krytyczna recenzja dwóch opublikowanych ostatnio monografii na temat codziennych, banalnych form nacjonalizmu w krajach postsocjalistycznych Europy i Azji. Autorzy obu monografii, bazując na teoriach narodu i tożsamości narodowej Benedicta Andersona, Ernesta Gellnera, Erica Hobsbawma, Michaela Billiga, Michaela Skeya, Tima Edensora i innych badaczy, wykazali się głębokim zrozumieniem procesów konstruowania narodu, natomiast dzięki przeprowadzeniu badań etnograficznych zebrali oryginalny i nieoczywisty materiał dotyczący codziennych praktyk i dyskursów, poprzez które obywatele krajów postsocjalistycznych reprodukują i rekonstruują swoje tożsamości. Jednak oba tomy wykazują pewne mankamenty wynikające z ukazania zjawisk na skromnym tle historycznym, chociażby w kwestii polityk etnicznych państw socjalistycznych, jak również ograniczenia związane z nakładaniem liberalnej perspektywy zachodniej na realia społeczne byłego Bloku Wschodniego.