Die Wiedergeburt der verlorenen Heimat aus dem Geist des Romans. Der Schriftsteller Horst Bienek und Schlesien als synästhetischer Grenzraum

Artykuł tematyzuje syntestezyjne obrazy obszarów granicznych w twórczości Horsta Bienka. Dzięki analizie powieści, liryki i esejów pisarstwo Bienka zostaje ukazane jako kreatywne podejście do historii. Zapisywanie pamięci pozwala zachować to, co minęło i dzięki ukazaniu indywidualnych losów ukazać wydarzenia pierwszej połowy XX w. Gliwickie powieści Bienka a także jego wiersze są częścią kultury pamięci, będącej zarówno subiektywnym wspomnieniem jak i reprezentatywnym zapisem historii. Dzięki stylistyce, posługującej się synestezją ożywiona zostaje utracona ojczyzna, Górny Śląsk Horsta Bienka.

The essay deals with synesthetic constructions of spatial borderlines in the works of Horst Bienek. As an analysis of his novels, poems and essays shows, Bienek’s writing can be understood as a creative approach to history. The recording of history makes it possible to give presence to a time that is lost, and it also reveals the events of the first half of the 20th century through the reflection of individual experience. Bienek’s novels and poems about Gliwice can be described as a part of a culture of memory, which is both subjective memory, and a representative recording of history. His synesthesia-based aesthetic offers the possibility of revivifying Upper Silesia – the lost homeland of Horst Bienek.

Der Beitrag setzt sich mit der synästhetischen Gestaltung von Grenzräumen im Werk Horst Bieneks auseinander. Anhand der Berücksichtigung von Romanen, Gedichten und Essays werden Bieneks Praktiken der Erinnerung als ein kreativer Umgang mit Geschichte verstanden, der es ermöglicht, das Verlorene ebenso lebendig zu halten und zu gestalten, wie auch die historischen Ereignisse der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts aufgrund ihrer Vermittlung – über ganz private Schicksale – an den Rezipienten. Bieneks Gleiwitzer Romane und Gedichte werden dadurch zu einem Stück Erinnerungskultur, die sowohl subjektiv als auch repräsentativ sein kann und zusätzlich über Verfahren der Synästhesie die verlorene Heimat wieder zu reanimieren versucht.