Was leistet die Kälte des Schauspielers bei LESSING und DIDEROT?

W artykule przedstawiona jest debata dotycząca zasad gry aktorskiej, prowadzona w XVIII w. Brali w niej udział m.in. DIDEROT i LESSING. Spór dotyczył pytania, czy aktor powinien przekazywać autentyczne emocje i identyfikować się z przedstawianą postacią czy też powinien grać w sposób zdystansowany i opanowany, bez stapiania się z rolą. DIDEROT podawał wiele argumentów na rzecz ,chłodnego’ aktora, natomiast LESSING był zwolennikiem połączenia ognia i chłodu. Teza artykułu dotyczy funkcji ,gorącej’ lub ,chłodnej’ gry: chłód służy w wypowiedziach LESSINGA oświeceniowemu Common Sense Moral. Jest to teoria bliska tezom Adama Smitha. DIDEROT natomiast broni chłodu w imię wartości estetycznych, służących poziomowi artystycznemu przedstawienia. Spojrzenie w pooświeceniową przyszłość wiąże wnioski z tez o chłodnych i gorących uczuciach ze współczesnymi teoriami o emocjach.

In diesem Beitrag geht es um eine schauspieltheoretische Debatte, die im 18. Jahrhundert aufgekommen ist und an der sich auch DIDEROT und LESSING beteiligt haben. Soll ein Schauspieler seine ganze Leidenschaft in eine Rolle legen und sein, was er darstellt, oder soll er distanziert und beherrscht die Rolle spielen, ohne darin aufzugehen? Während DIDEROT viele Gründe für den kalten Schauspieler ins Feld führt, plädiert LESSING für eine Mischung aus Feuer und Kälte. Die These dieses Beitrags ist, dass die Kälte bei LESSING im Dienste einer aufklärerischen Common Sense Moral steht, die in der Nähe zu Adam Smith gesehen werden kann, während DIDEROTS Verteidigung der Kälte ästhetisch begründet ist und allein der Kunstfertigkeit der Darstellung dienen soll. In einem Ausblick werden einige Implikationen dieser Statements über kalte und heiße Gefühle kritisch mit der Emotionstheorie der Gegenwart in Beziehung gesetzt.

This article presents the debate on theatre theory that arose in the 18th century and in which DIDEROT and LESSING participated. The conflict revolved around the question whether an actor should convey authentic emotions and identify with the character he/she plays or whether he/she should act in an unemotional and controlled way without becoming absorbed in the role. While DIDEROT delivers many arguments for “the cold actor”, LESSING pleads for a mix of “fire” and “coldness”. The thesis of this article is that LESSING’S “coldness” is justified by an Enlightenment common sense morality that can be seen as akin to Adam Smith’s ideas, while DIDEROT defends the “cold” way of acting in the name of aesthetic values which serve to assure a high artistic level of performance. The article looks at how some implications of these statements about “cold” and “hot” feelings are critically related to contemporary emotion theories.