Henryk Olszewski jako badacz staropolskiego parlamentaryzmu

Parlamentaryzm to termin określający system organizacji państwa, w którym jego fundamentem są instytucje reprezentujące naród2. Chodzi tu nie tyle o wspólnotę etniczną, ile o wspólnotę polityczną, a więc zbiorowość osób wyposażoną w prawa polityczne. Współczesny parlamentaryzm został ukształtowany zgodnie z modelem Monteskiuszowskiego podziału władzy. Reprezentacja narodu stanowi w nim organ władzy ustawodawczej, istniejący obok organów władzy wykonawczej i sądowej. Ich wzajemna relacja winna odpowiadać modelowi równowagi, co dobitnie wyraża amerykańska formuła check and balance. We współczesnych demokracjach parlamentaryzm to standard organizacji państwa. Nie ma zapewne dzisiaj na kuli ziemskiej kraju, w którym nie byłoby instytucji parlamentarnych. Parlamentaryzm, zarówno jako doktryna, jak i system polityczny, jest owocem rozwoju historycznego, którego poznanie ma doniosłe znaczenie także dla współczesności.