Postawy rodzicielskie a zdolności w zakresie samoregulacji: wychowawcze uwarunkowania gratyfikacji podstawowych potrzeb, internalizacji standardów oraz siły woli

Celem dwóch badań zaprezentowanych w artykule było wykazanie związku między postawami rodzicielskimi a stopniem zaspokojenia podstawowych potrzeb psychologicznych postulowanych przez teorię autodeterminacji: przynależności, autonomii i kompetencji, poziomem internalizacji standardów oraz siłą woli. Rezultaty badania 1. potwierdziły, że postawa akceptacji i autonomii okazywana przez matkę i ojca pozytywnie wiąże się ze stopniem zaspokojenia potrzeb. Negatywny związek natomiast wykazują nadmierne wymagania oraz niekonsekwencja. Jednocześnie wykazano, że związek postaw rodzicielskich matki i ojca z zaspokojeniem podstawowych potrzeb jest różny w zależności od płci badanej młodzieży. Analiza wyników badania 1. ujawniła także, że pozytywne postawy rodzicielskie (akceptacja, autonomia) sprzyjają internalizacji standardów w zakresie aktywności szkolnej, z kolei negatywne postawy (niekonsekwencja, nadmierne wymagania) wiążą się z niskim poziomem internalizacji. Rezultaty badania 2. potwierdziły związek postaw rodzicielskich z poziomem internalizacji standardów w zakresie aktywności pozaszkolnej. Dodatkowo uzyskane w badaniu 2. wyniki wykazały pozytywny związek postaw akceptacji i autonomii okazywanych przez rodziców z siłą woli, jednocześnie potwierdzając negatywny związek postaw związanych z niekonsekwencją i nadmiernymi wymaganiami.

This article describes two researches on relation between parenting and the degree of satisfaction of the basic psychological needs postulated by Self Determination Theory: relatedness, autonomy, competence, standards internalization level and strength of volition. The results of study 1 confirmed that positive, affectionate, and autonomy-promoting relations with parents have positive effect on the degree of satisfaction of the basic psychological needs. Unduly severe demands and inconsistency both have negative effect on this satisfaction. The patterns of results concerning relation between parenting and the degree of satisfaction of the basic psychological needs differed between male and female participants. The data obtained in study 1 also indicate that positive parenting (positive, affectionate, and autonomy-promoting) causes internalization of standards pertain to school activity, and that negative parenting (unduly severe demands and inconsistency) is harmful for this internalization. This conclusion is also confirmed by the results of study 2 with regard to “personal strivings”. Additionally, study 2 proves that acceptance – displaying, and autonomy-promoting parenting both have a positive effect on strength of volition and that inconsistency and severe demands have adverse impact on volition..