Mimesis i alegoria. O Abym Warburgu i Walterze Benjaminie

Powszechnie uznaje się, że między myślą Aby’ego Warburga i Waltera Benjamina ist- nieją rozliczne powinowactwa. Obaj są zainteresowani  pamięcią kulturową, ale analogię można zarysować także między metodą  dialektyczną Benjamina  a ikonologią Warburga, którą nazywał „ikonolgią interwału”l. Pod wieloma względami renesans  zainteresowania Warburgiem  można  w istocie zawdzięczać wciąż rosnącej  roli Benjamina  jako krytyka kultury. Ujawnia się w tym pewien kontrast w odniesieniu do sytuacji sprzed siedemdzie- sięciu lat, kiedy Benjamin  – dostrzegając  brak  możliwości realizacji tradycyjnej kariery akademickiej – szukał dojścia do wpływowego kręgu badaczy związanych z Kulturwissens- chaftliche Bibliothek Warburga.  Motywacją zakończonych niepowodzeniem  starań  Benja- mina był nie tylko potencjał prywatnej instytucji, ale stanowiło ją również poczucie pew- nej wspólnoty celów. Podobieństwa  między dwoma badaczami można nakreślić na wiele sposobów, zamierzam zatem skupić się na jednym wybranym aspekcie ich myśli: propo- nowanej przez obu autorów analizie nowoczesności, a zwłaszcza na roli pojęcia mimesis. Jak pokażę, ich ujęcia nowoczesności cechują znaczące podobieństwa, nie tylko tam, gdzie idzie o istotną ambiwalencję wobec „postępu” osiągniętego w tej epoce. W przypadku obu autorów źrodeł tych pokrewieństw można szukać w XIX-wiecznym zainteresowaniu teorią empatii i mimetyzmem. Rozpocznę zatem od tego zagadnienia, by w następnej kolejności przyjrzeć się roli, jaką odgrywa ono u Warburga  i Benjamina.