Freud i nowoczesność. Uwagi do uwag Zygmunta Baumana o freudowskim pojmowaniu kultury

Dwie rozprawy Przyszłość  pewnego złudzenia  (1927) i Kultura jako źródło cierpień (1930) umożliwiają z pewnością takie odczytanie Freuda, jakie zaproponował Zygmunt Bauman1. Antagonizm zasady przyjemności i zasady rzeczywistości zdaje się odpowiadać na pierwszy rzut oka konfliktowi między pragnieniem wolności a potrzebą bezpieczeń- stwa. Zgodnie z tym odczytaniem kultura narzuca jednostce system kontroli i zakazów. W ten sposób zmusza ją do porzucenia przyjemności i ogranicza autonomię, a w zamian ofiarowuje egzystencję „wygodną  i bezpieczną”, redukując zagrożenia płynące z zewnątrz i z wewnątrz. Ów handel wymienny nie prowadzi jednak do zrównoważonego bilansu strat i zysków. Nieusuwalna ambiwalencja wobec kultury wynikać miałaby z tego niezbyt satysfakcjonującego rozwiązania