Pozycja studentów na uniwersytecie przyszłości – analiza wybranych dokumentów z debaty nad reformą szkolnictwa wyższego

The actors taking part in the public debate concerning the current higher education reform in Poland had diverse interests but they operated in a fairly homogenous field of ideology/discourse. For the dominant actors such as the Polish state and the academic leadership the ideologies/discourses of Knowledge-Based Economy, New Public Management and market fundamentalism determined what could and could not be said. United in ideology, the dominant groups struggled for power – trying to define the future management and financial structures of higher education institutions (HEIs) in line with their interests. This paper is based on an analysis of two strategic documents that had a large impact during the debate. The first document was produced by the Rectors Conference, the second one by Ernst&Young Business Advisory and The Gdansk Institute for Market Economics (on behalf of the Ministry of Science and Higher Education). The aim in researching those documents was to determine how the dominant actors conceptualized the future position of students – an actor that had a limited impact on the debate. In both documents the students are defined as irrational social subjects, whose influence as consumers should be restricted for the good of the industry and the higher education institutions. The students’ position is redefined from ‘client’ to ‘product’ of HEIs – which allows for the positioning of „labor market” and „knowledge-based economy” as the real clients of the universities. Because of differentiated needs of the new clients, the product of HEIs is to be divided into two categories. First of them is the „mass product” that is destined for the currently existing labor market and is to be created by processing the lower-class human material. Second category is the „luxury product” that is destined for the prestigious professions and the not yet existent knowledge-based economy.   English translation: Anna Moroz-Darska The translation was financed with funds made available by the Ministry of Finance and Higher Education under contract No. 661/P-DUN/2018 of 13 July 2018 as a part of the execution of task 1: the creation of English-language versions of the issued publications in 2018.

Aktorzy biorący udział w debacie publicznej dotyczącej obecnej reformy szkolnictwa wyższego w Polsce mieli zróżnicowane interesy, ale działali w dość jednorodnym polu ideologii / dyskursu. Dla dominujących aktorów, takich jak państwo polskie i kierownictwo akademickie, ideologie / dyskursy gospodarki opartej na wiedzy, nowe zarządzanie publiczne i fundamentalizm rynkowy determinowały to, co można a czego nie można było powiedzieć. Zjednoczone w ideologii, dominujące grupy walczyły o władzę - próbując zdefiniować przyszłe zarządzanie i struktury finansowe instytucji szkolnictwa wyższego (HEI) zgodnie z ich interesami. Niniejszy tekst opiera się na analizie dwóch dokumentów strategicznych, które miały duży wpływ na przebieg debaty. Pierwszy dokument został opracowany przez Konferencję Rektorów, drugi - przez Ernst & Young Business Advisory i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową (w imieniu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego). Celem badania tych dokumentów było ustalenie, w jaki sposób dominujący aktorzy konceptualizowali przyszłą pozycję studentów - aktora, który miał ograniczony wpływ na debatę. W obu dokumentach uczniowie są określani jako nieracjonalne podmioty społeczne, których wpływ jako konsumentów powinien być ograniczony do dobra branży i instytucji szkolnictwa wyższego. Stanowisko studentów zostaje przedefiniowane z "klienta" do "produktu" uczelni, co pozwala na pozycjonowanie "rynku pracy" i "gospodarki opartej na wiedzy" jako prawdziwych klientów uniwersytetów. Ze względu na zróżnicowane potrzeby nowych klientów produkt uczelni należy podzielić na dwie kategorie. Pierwszym z nich jest "produkt masowy" przeznaczony na obecny rynek pracy, który powstaje w wyniku przetworzenia materiału ludzkiego niższej klasy. Druga kategoria to "produkt luksusowy", który jest przeznaczony dla prestiżowych zawodów i jeszcze nieistniejącej gospodarki opartej na wiedzy.   Tłumaczenie na język angielski: Anna Moroz-Darska Tłumaczenie sfinansowano ze s´rodko´w Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyz˙szego na podstawie umowy nr 661/P-DUN/2018 z dnia 13 lipca 2018 roku w ramach realizacji zadania 1 – stworzenie angloje?zycznych wersji wydawanych publikacji w 2018 roku.