Działalność podziemia antykomunistycznego na Południowym Podlasiu (1944-1948)

Przez Południowe Podlasie rozumiem tereny, które administracyjnie, politycznie i etnicznie dzisiaj należą do województwa mazowieckiego, stanowiąc jego wschodnią część, i województwa lubelskiego. Przebieg działań wojennych na froncie wschodnim w lipcu i sierpniu 1944 r. wywarł duży wpływ na losy konspiracji antykomunistycznej na terenie Południowego Podlasia. Nasycenie terenu Podlasia żołnierzami ACz pod koniec 1944 r. nie sprzyjało uaktywnieniu się podziemia. Uznanie rządu komunistycznego przez aliantów stworzył dla Polski nowy wizerunek na forum międzynarodowym. Znalazło toodbicie w postrzeganiu sytuacji politycznej w dowództwie podziemia. Stąd też w sierpniu 1945 r. płk Jan Rzepecki wydał rozkaz rozwiązujący Delegaturę Sił Zbrojnych. W związku z nową sytuacją polityczną w Europie i Polsce 2 września 1945 r. została powołana nowa organizacja konspiracyjna Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, która miała mieć charakter cywilny, polityczny, a nie wojskowy. W sumie w wyniku działalności podziemianiepodległościowego na Południowym Podlasiu w latach 1944-1948 zginęło ok. 900 osób, w tym w powiecie łukowskim-95, siedleckim-135, sokołowskim-98, węgrowskim-66, bialskim-282 i radzyńskim-130 osób. Podziemie niepodległościowe według moich obliczeń przeprowadziło ok. 1500 akcji wymierzonych w dezorganizację systemu władzy komunistycznej. Znalazły się wśród nich akcje spektakularne, np. akcja przeprowadzona przez oddział Leona Taraszkiewicza ps. „Jastrząb” 17 lipca 1946 r., kiedy partyzanci zatrzymali samochód z siostrą Bolesława Bieruta-Zofią Malewską z rodziną. Działalność zbrojna podziemia antykomunistycznego na Południowym Podlasiu 1944-1948 zebrała krwawe żniwo po obu stronach barykady politycznej. Z rąk komunistów w powiecie sokołowskim zginęło ok. 240 osób, w powiecie siedleckim w latach 1944-1954 straty wyniosły 430 osób, w powiecie radzyńskim ok. 120 osób, w powiecie włodawskim ponad 1300 osób. W sumie z rąk władzy komunistycznej zginęło na Południowym Podlasiu w latach 1944-1948 ok. 2 500 osób. Do tego trzeba doliczyć ofiary ludowego wymiaru sprawiedliwości, który skazał na karę śmierci 100 osób, co nam daje 2 600 ofiar komunizmu na Podlasiu. Jeżeli do sumy 176 ofiar komunizmu doliczymy ok. 900 osób zabitych z rąk podziemia niepodległościowego, otrzymamy ofiary w liczbie ok. 3 500 osób. Jest to cena jaką zapłaciło społeczeństwo Południowego Podlasia w czasie walki o władzę w latach 1944-1948.