Między pamięcią kulturową1 a kulturą popularną. Wybrane aspekty relacji na przykładzie sposobów kreowania Bizancjum w historiach alternatywnych

In the postmodern world, popular culture plays an important role in keeping and transmitting the cultural memory. Literature is a special element of popular culture in this context because, by presenting a simplified vision of the world, it gives the essence of collective images. The alternative history is a popular genre which serves as a medium of cultural memory. Although visions presented in the alternative stories may be different, the authors refer to collective images by using symbolic figures. In the cases of “Czarna Ikona” and “Armia ślepców” the main symbolic figures used in displaying the Byzantine Empire are sophisticated ceremonial, religious syncretism and the absolute power combined with barbarian cruelty.

W ponowoczesnej rzeczywistości coraz większą rolę w utrwalaniu i przekazywaniu pamięci odgrywa kultura popularna, w tym także literatura, która ze względu na prezentowanie uproszczonej wizji świata przekazuje esencję kolektywnych wyobrażeń. Spośród gatunków popularnych, funkcjonujących jako media pamięci, można wskazać historie alternatywne. Jakkolwiek przedstawiają odmienną wizję przeszłości, to jednocześnie ich autorzy odwołują się do zbiorowych wyobrażeń, korzystają z tzw. figur symbolicznych. W przypadku Czarnej ikony i Armii ślepców, prezentujących alternatywne dzieje Cesarstwa Wschodniego, owymi figurami są: rozbudowany i przerafinowany ceremoniał, amalgamat religijny, absolutystyczna władza zespolona z barbarzyńskim okrucieństwem.