Wybrane parametry hydrauliczne w obrębie wydm żwirowych języko-kształtnych znalezionych w ujściowym odcinku rzeki Raby Some hydraulics parameters within fine gravel linguoid dunes found on the estuary section of the Raba river
W ciekach naturalnych, w określonych warunkach hydraulicznych
na dnie rzeki o budowie piaszczystej oraz piaszczysto-żwirowej
mogą powstawać zgrupowania form dennych. W zależności od tworzącego
je przepływu mogą być formami dwu- lub trójwymiarowymi o prostej,
jak również o zakrzywionej linii szczytu (wydmy: barchanoidalne,
sinusoidalne, półksiężycowe, języko-kształtne lub łańcuchowe). Formy
na dnie rzek mogą występować zarówno pojedynczo (np. wydmy odizolowane),
jednak najczęściej spotykane są w postaci całych zgrupowań,
które mogą być ułożone równolegle, jak również prostopadle do linii
nurtu. Zdarza się również, że są rozmieszczone „po ukosie” zarówno
wzdłuż koryta, jak i na całej jego szerokości.
Tematyka występowania form dennych była i jest nadal przedmiotem
badań naukowców zarówno w kraju, jak i za granicą. Większość
prac ujmuje problematykę piaszczystych form dennych w postaci
zmarszczek oraz wydm kształtujących dno rzek nizinnych [np. praca
Dąbkowskiego 1989] oraz formacji dennych znalezionych w morskiej
strefie brzegowej [Pruszak 1998]. Zaznacza się jednak niedosyt opracowań
obejmujących wyniki badań terenowych utworów dennych w postaci
wydm żwirowych, a więc zbudowanych z materiału o średnicy d50 > 2 mm.
Najnowsze doniesienia mówiące o tego typu formach dennych to prace
Carlinga i in. [2000, 2005] oraz Radeckiego-Pawlika [2002]. Niniejszy
artykuł przedstawia wyniki badań wydm żwirowych o zakrzywionej
linii szczytu znalezionych na odcinku rzeki Raby, powyżej ujścia do
Wisły. Badania terenowe wykonano w ramach grantu 2PO6S07528. Analiza uzyskanych wyników pozwoliła autorom niniejszej pracy
uzyskać informacje na temat tego, przy zachowaniu jakich warunków
hydraulicznych na piaszczysto-żwirowym dnie rzeki mogą powstawać
formy denne w postaci wydm żwirowych, a tym samym poszerzyć dotychczasową
wiedzę na temat powstawania żwirowych form dennych.
Wysunięte na jej podstawie wnioski mogą zostać wykorzystane przez
naukowców oraz w praktyce inżynierskiej.
In natural rivers, bed forms built of sandy and gravel-sandy fractions may be
formed on the river bed at some determined hydraulic conditions. Depending on the
type of the flow they can be two- or three-dimensional forms (2D, 3D) and they can
have straight or curved crestlines (dunes: barkanous, sinusous, lunate, linguoid or
catenary). Any bed form can exist individually (for example isolated dunes), but
mostly they occur as accumulated single forms. These forms are placed parallel or
transverse to the flow. Moreover, they can be arrangement across the flow. The subject
the bed forms arising was involving and still is many scientists from abroad and
from Poland and the main topic of investigations. Most of the paper covers the issue
of sandy bed forms (in the form of ripples and dunes) which one shaping bottom of the
lowland rivers [Młynarczyk (1998), Dąbkowski (1989)] and bed forms which observed
on the submarine bottom [Pruszak 1998]. So far, there have been only a few publication
in the world concerning existing sandy-gravel and typical gravel dunes [Carling
at al. 2000, 2005]. This paper presents results of the hydraulic parameters calculations
above gravel curved crestline dunes along the estuary part of the Raba River.
The field investigations were conducted thanks to the project 2P06S07528 of KBN.
The analysis of the obtained results enabled Authors to get informations about
how gravel-sandy bed forms are built and are formed in the river at certain determined
hydraulic conditions. The results might be use in practice both by scientists
and engineers.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies
Informacja
SZANOWNI CZYTELNICY!
UPRZEJMIE INFORMUJEMY, ŻE BIBLIOTEKA FUNKCJONUJE W NASTĘPUJĄCYCH GODZINACH:
Wypożyczalnia i Czytelnia Główna: poniedziałek – piątek od 9.00 do 19.00