Гумар у Торбе смеху… Караля Жэры

The article deals with the humorous writing collection Pouch of Laughter by Karol Żera. The collection has two published lists, its main purpose is didactic-entertaining. It was created to meet the aesthetic needs of both the author and the reader, and is designed for a good education of the latter. In Pouch of Laughter, there are some interesting cases from the life of the Polish-Belarusian gentry, excerpts from the sermons of priests, funny songs, proverbs, riddles, epigrams on coats of arms, etc. The article identifies sources of the writing collection, draws attention to the connection with folklore and affirms that Żera can be considered as one of the founders of the collection of folk art, and also shows the thematic variety of stories included in the writing collection and its significance for the 18th-century literature’s history of Belarus.

Artykuł poświęcony jest zbiorowi opowiadań humorystycznych Torba śmiechu… Karola Żery. Zbiór ma dwie redakcje, celem jego publikacji było pełnienie funkcji dydaktycznej i rozrywkowej. Księga została stworzona, aby zaspokoić potrzeby estetyczne zarówno autora, jak i wykształconego czytelnika. W Torbie śmiechu… zebrane zostały ciekawe zdarzenia z życia polsko-białoruskiej szlachty, fragmenty kazań księży, wesołe piosenki, przysłowia, zagadki, epigramaty itp.  W artykule zidentyfikowano źródła wykorzystane przez autor zbioru, zwrócono uwagę na związek z folklorem oraz udowodniono, że Karol Żera może być uważany za jednego z pierwszych zbieraczy twórczości ludowej. Autor artykułu podkreśla różnorodność tematyczną opowiadań umieszczonych w zbiorze, a także jego znaczenie w historii literatury białoruskiej XVIII wieku.

Артыкул прысвечаны гумарыстычнаму зборніку “Торба смеху…” К. Жэры. Зборнік мае два апублікаваныя спісы, яго галоўная мэта – дыдактычна-займальная. Ён быў створаны для задавальнення эстэтычных патрэбаў як аўтара, так і чытача, і разлічаны на добрую адукацыю апошняга. У “Торбе смеху…” занатаваны розныя цікавыя выпадкі жыцця польска-беларускай шляхты, урыўкі з казанняў святароў, вясёлыя песенькі, прыказкі, загадкі, эпіграмы на гербы і інш. У артыкуле вызначаюцца крыніцы, якія выкарыстоўваў аўтар зборніка, звяртаецца ўвага на сувязь з фальклорам і сцвярджаецца, што К. Жэру можна лічыць адным з пачынальнікаў збірання народнай творчасці, а таксама паказваецца тэматычная разнастайнасць апавяданняў, змешчаных у зборніку, і яго значэнне ў гісторыі літаратуры Беларусі XVIII ст.