Wybrane problemy rejestracji i ewidencji użytków ekologicznych

Jedną z form ochrony przyrody, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 r., jest użytek ekologiczny. Ta forma ochrony stosowana jest w Polsce już od 1991 roku. Głównym powodem tworzenia użytków ekologicznych jest potrzeba objęcia ochroną niewielkich powierzchniowo obiektów, ale cennych pod względem przyrodniczym lub krajobrazowym, które ze względu na niewielką powierzchnię i mniejszą rangę ich walorów nie mogły zostać objęte inną formą ochrony np. ochroną rezerwatową (Koreleski 2004, Koreleski 2005, Sammel i in. 2012, Sajnóg, Wójcik 2013). W artykule przedstawiono wybrane problemy występujące w procesie rejestracji i ewidencji użytków ekologicznych. Na podstawie analizy literatury oraz obowiązujących na przestrzeni kilkudziesięciu lat aktów prawnych i procedur stwierdzono, iż mogą występować rozbieżności pomiędzy danymi zawartymi w różnych rejestrach, a w szczególności w rejestrach form ochrony przyrody i Ewidencji Gruntów i Budynków (EGiB). Dane w nich zawarte są niespójne, niekompletne. Celem pracy jest zidentyfikowanie i wskazanie przyczyn takiego stanu, a także jego możliwych implikacji. W badaniach zastosowano technikę analizy jakościowej dokumentów (ustaw i rozporządzeń obowiązujących w tym zakresie na przestrzeni 20 lat) oraz analizę opisową. Jako podstawowe przyczyny tych rozbieżności (braków) wskazano różnice w interpretacji pojęcia samego użytku ekologicznego (w różnych rejestrach) w zależności od nadrzędnego celu jego prowadzenia, a także niespójność i nieprecyzyjność obowiązujących w okresie ostatnich 20 lat przepisów, a tym samym procedur ich tworzenia, rejestracji i ewidencji. W nich należy upatrywać podstawowych przyczyn rozbieżności danych, ewentualnego braku części danych w EGiB oraz niekompletnych danych w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody (CRFOP). W pracy wskazano również możliwe skutki takiego stanu rzeczy oraz umotywowano konieczność zastosowania interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązania tego problemu.

One of the forms of protection of the natural environment, according to the legal act from April 16, 2004, is an ecological site. This form has been used in Poland since 1991. The main reason of creating ecological sites is a necessity to protect small-area objects which are valuable because of their environmental and landscape virtues and which due to their small area and minor importance are not protected by any other form, for example are not reserves (Koreleski 2004, Koreleski 2005, Sammel i in. 2012, Sajnóg, Wójcik 20). This article shows chosen elements present in a process of registering and recording ecological sites. Based on the analysis of works cited and present for many years legal acts and procedures, it has been stated that there can be discrepancies between data of various registers, and especially in registers of forms of protection of the nature and The Land and Building Register (EGiB). These data are incoherent and incomplete. The aim of the paper is to identify and show reasons for such a state and also its possible ramifications. Techniques of a qualitative analysis (of legal acts and regulations excising in the last 20 years) and descriptive analysis have been used in the research. Discrepancies in an interpretation of a term of an ecological site itself (in various registers), depending on the major aim of creating it as well as incoherence and impreciseness of legal acts in the last 20 years and procedures of creating, registering and recording them, have been pointed out as main reasons of differences and defects. They should be treated as the basic reasons of differences in data and possible lack of some data in EGiB and in The National Register of Forms of Protection of The Nature (CRFOP). The paper also shows possible consequences of such a state and supports a necessity to use an interdisciplinary approach to solve this problem.