Ocena potrzeb i przewidywanych efektów deszczowania zbóż jarych w regionie Kujawsko-Pomorskim

Badania przeprowadzono w celu określenia częstotliwości występowania susz w okresie wzmożonych potrzeb wodnych zbóż jarych oraz oceny potrzeb i przewidywanych efektów produkcyjnych deszczowania tych roślin w regionie kujawsko-pomorskim, na podstawie zmienności czasowej wskaźnika standaryzowanego opadu SPI. Materiał stanowiły wyniki standardowych pomiarów opadów atmosferycznych w okresie od 1 maja do 30 czerwca w wieloleciu 1981-2010. Dane opadowe pozyskano z placówek COBORU w Chrząstowie, Głębokim i Głodowie oraz ze Stacji Badawczej UTP w Mochełku. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że częstotliwość wystąpienia warunków posusznych w okresie wzmożonego zapotrzebowania na wodę przez zboża jare wynosiła w regionie 23,3-30,0%, zależnie od miejscowości. Susze ekstremalne wystąpiły w latach 2000 i 2008, silna w 1983, umiarkowana w 1989, a słabe w latach 1992, 2003 i 2006. Bardzo duże i duże potrzeby deszczowania zbóż jarych, odpowiadające okresom suszy ekstremalnej, silnej i umiarkowanej (SPI ≤ -1,0) zidentyfikowano w 4 latach na 30 analizowanych. Przewidywana zwyżka plonu ziarna zbóż jarych uprawianych na glebach lekkich pod wpływem deszczowania kształtuje się na poziomie wyższym od 1,8 t.ha-1. W kolejnych 8 latach stwierdzono średnie potrzeby deszczowania, odpowiadające wielkościom SPI w okresie maj-czerwiec od 0 do -1,0.

The work was carried out in order to determine the frequency of droughts in the period of increased water needs of spring cereals. In addition, based on the time variation of the standardized precipitation index SPI assessed the needs and the expected production results of the plants irrigated in the Kujawsko-Pomorskie region. Data consisted of the results of standard measurements of rainfall from 1 May to 30 June in the period 1981-2010. Rainfall data were obtained from the branches COBORU in Chrząstowo, Głębokie and Głodowo and also from the Research Station of University and Technology and Life Science in Mochełek. Based on the results of the study, it was found that, during the period of high demand for water of spring cereals, the frequency of drought conditions in the region accounted of 23,3-30,0%, depending on the locality. Extreme droughts occurred in years 2000 and 2008, strong in 1983, moderate in 1989 and weak in 1992, 2003 and 2006. Among the analyzed 30 years, in 4 years were identified very high- and high-level requirements of irrigation in spring cereals corresponding to periods of extreme, strong and moderate droughts (SPI ≤ -1.0). The expected increase in grain yield of spring cereals cultivated on light soils under irrigation is assessed at the level higher than 1.8 t·ha-1. In the subsequent 8 years, occurred medium-level irrigation needs, which in the period of May-June corresponded to the values of the SPI at the level between 0.0 and -1.0.