Przestrzenne zróżnicowanie struktury poziomu życia na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego

Celem opracowania było zbadanie i ocena przestrzennego zróżnicowania struktury poziomu życia na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego. Zakres czasowy objął lata 2003–2008. W badaniach uwzględniono cechy prezentujące zagadnienia demograficzne i gospodarcze. W opracowaniu wykorzystano procedurę Z. Zioło, tzw. miernik syntetyczny. Przeprowadzona analiza pozwoliła wyodrębnić pięć klas gmin o zróżnicowanym poziomie życia. Zdecydowanie korzystniejsze warunki życia odnotowywano na obszarach położonych w bliskim sąsiedztwie stolicy województwa i siedzib powiatów. Niskimi wskaźnikami poziomu życia odznaczały się gminy typowo rolnicze, ze słabo rozwiniętymi funkcjami usługowymi. Na poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, obok pełnionych funkcji, silny wpływ wywiera położenie w stosunku do ważniejszych ośrodków miejskich. W tworzeniu miernika syntetycznego na obszarach wiejskich o najlepszym poziomie życia decydujące znaczenie miały cechy wskazujące na stan zagospodarowania infrastrukturalnego oraz aktywność gospodarczą. Pozostałe elementy odznaczały się wyrównanym znaczeniem. Charakterystyczną prawidłowością był niski poziom życia ludności w gminach, w których odnotowywano najwyższy udział bezrobotnych i znaczne niedoinwestowanie infrastrukturalne. Istotne znaczenie w tworzeniu miernika syntetycznego odegrały cechy demograficzne, które bezpośrednio rzutowały na dynamikę zmian zaludnienia. Zjawiska depopulacyjne zaobserwowano w rejonach peryferyjnych lub cechujących się niekorzystną strukturą funkcjonalną, tzw. wiejskie obszary problemowe wymagające restrukturyzacji rolnictwa oraz rozwoju wielofunkcyjnego.

The goal of this study was to analyse and evaluate the spatial diversification of the standards of living in rural areas of the Świętokrzyskie Voivodeship in the period of 2003-2008. The study took into account demographic and economic features. It made use of the procedure of Z. Zioło, so-called synthetic measure, which referred to real values of the features. As a result of the analysis five classes of municipalities with various standards of living were distinguished. Much more advantageous living conditions were in the municipalities located in the vicinity of the voivodeship town and poviat towns. Lower standards of living were found in the typical agricultural municipalities with poorly developed service functions. Apart from their functions the socio-economic development was affected by their location and distance to major towns. The synthetic measure in rural areas with the best living conditions was influenced mainly by features reflecting the level of infrastructural development and economic activity. The remaining elements were of equal importance. As a rule low standards of living were found in locations with the highest unemployment rate and insufficient infrastructural investments. Demographic features, which directly formed population dynamics, had a considerable impact on the shape of the synthetic measure. Depopulation was reported for peripheral regions or those with unfavourable functional structure, so-called rural problematic areas, which demand agricultural restructuring as well as multifunctional development.