Stan techniczny sieci wodociągowych w małych wodociągach województwa małopolskiego i podkarpackiego

W pracy dokonano oceny stanu technicznego 70 sieci wodociągowych zlokalizowanych na terenach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w województwie małopolskim i podkarpackim. Z uwagi na duże zróżnicowanie wodociągów pod względem wielkości, podzielono je na pięć grup w zależności od liczby mieszkańców obsługiwanych przez wodociąg. Na podstawie danych na koniec 2009 r., pochodzących z dokumentacji eksploatacyjnych poszczególnych wodociągów, dokonano charakterystyki wieku i struktury materiałowej sieci wodociągowych, a następnie oceny ich stanu technicznego. W analizie poszczególnych wskaźników sieci wodociągowych, uwzględniono ich podział strukturalny tzn. analizowano przewody tranzytowe i magistralne, przewody rozdzielcze oraz przyłącza wodociągowe. Dodatkowym elementem analizy było zbadanie struktury uszkodzeń przewodów. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, iż w strukturze wiekowej sieci wodociągowych dominowały przewody w wieku do 25 lat, co po uwzględnieniu materiału z którego zostały wykonane pozwala stwierdzić, że w większości przypadków znajdowały się one na półmetku okresu trwałości technicznej. Analizowane sieci wodociągowe w zdecydowanej większości wybudowano z tworzyw termoplastycznych oraz w znacznie mniejszym procencie ze stali. W strukturze materiałowej przewodów, z kilkuprocentowym udziałem występowało również żeliwo i azbestocement. Intensywność uszkodzeń przewodów wodociągowych w woj. podkarpackim, w większości przypadków była nieco niższa niż w woj. małopolskim, co świadczy o lepszym ich stanie technicznym. Średnia intensywność uszkodzeń poszczególnych rodzajów przewodów wodociągowych w woj. podkarpackim, w przeciwieństwie do woj. małopolskiego, kształtowała się na podobnym poziomie jak obliczona dla małych wodociągów średnia krajowa. Awaryjność analizowanych przewodów (z wyjątkiem tranzytowych i magistralnych w woj. małopolskim), spełniała wymagania standardów europejskich Występuje ścisła zależność pomiędzy rodzajem uszkodzeń przewodów a ich strukturą materiałową. Przewody tranzytowe, magistralne i rozdzielcze zbudowane głównie z tworzyw termoplastycznych najbardziej podatne były na pęknięcia i złamania, natomiast przyłącza wodociągowe (w dużym procencie stalowe) na uszkodzenia korozyjne.

The paper evaluates the technical condition of 70 water supply networks situated in rural and urban-rural communes in Lesser Poland and Subcarpathian voivodeships. Because of large variation of the considered waterworks in terms of their size, they were divided into five groups according to the number of residents served by the waterworks. The age and material structure of the water supply system was characterized, followed by the evaluation of their technical condition based on data from the end of 2009, derived from the operational records of individual waterworks. The analysis of each water supply indicator included their structural division, i.e. the transit, main and distribution pipes as well as water supply connections were analyzed. Another aspect of the analysis was to examine the structure of damage to the pipes. The conducted analysis revealed that the pipes at the age of 25 years dominated in the age structure of the water supply networks, which, given the material they were made of, shows that in most cases they were halfway through their technical timeline. The vast majority of the analyzed water supply networks was constructed of thermoplastic materials and to a much lesser extent – of steel. Cast iron and asbestos cement constituted a few percent share of the material structure of pipes. The damage intensity to water pipes in the Subcarpathian voivodeship was in most cases somewhat lower than in the Lesser Poland voivodeship, reflecting their better technical condition. Unlike in the Lesser Poland voivodeship, the average failure rate of various types of water pipes in the Subcarpathian voivodeship, was at similar level as the national average calculated for small waterworks. Failure rate of the analyzed pipes (with the exception of transit and main pipes in the Lesser Poland voivodeship), meets the requirements of the European standards. There is a close correlation between the type of damage to the pipes and their material structure. Transit, main and distribution pipes, predominantly built of thermoplastic materials were the most susceptible to cracks and fractures, while water supply connections (largely made of steel) were the most susceptible to corrosion damage.