The geopolitical dimension of gas security in the European Union

Zakres przedmiotowy analizy w tekście obejmuje bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej i państw członkowskich z uwzględnieniem perspektywy warunków geopolitycznych. Przez warunki geopolityczne przyjęto rozumieć występowanie różnego rodzaju zależności między warunkami geograficznymi i procesami podejmowania decyzji w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Głównym celem tekstu jest prezentacja wybranych problemów teoretycznych w studiach nad bezpieczeństwem energetycznym i powiązanie ich z takimi zagadnieniami jak zależność importowa od gazu i ryzyko w przerwaniu dostaw gazu – głównie na kierunku rosyjskim. W celu uszczegółowienia zakresu przedmiotowego analizy zaprezentowano następujące pytania badawcze: (1) W jakim stopniu warunki geograficzne determinują procesy decyzyjne w polityce energetycznej Unii Europejskiej i państw członkowskich?, (2) W jakim stopniu warunki geograficzne determinują zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw gazu do Unii Europejskiej i państw członkowskich? Praca ma głównie charakter poglądowy, jednakże w części teoretycznej w swobodny sposób wykorzystano założenia programu badawczego integracji wiedzy w ramach studiów nad bezpieczeństwem energetycznym i tranzycją energetyczną prezentowane przez E. Brutschinę, A. Cherpa, J. Jewell, B. K. Sovacoola i V. Vinichenkę. Ponadto dokonano syntezy wiedzy zawartej w literaturze dotyczącej problematyki bezpieczeństwa energetycznego i gazowego, którą wzbogacono o krytyczne ujęcie, własne oceny i wnioski.

The objective scope of the analysis performed in the text encompasses the energy security in the European Union and its member states, and includes the perspective of geopolitical conditions. The geopolitical conditions should be understood as a variety of relations between geographical conditions and decision-making processes concerned with energy security. The main objective of the text is to present a selection of theoretical problems encountered in the study of energy security, as well as to link them with such issues as gas import dependence and the risk of gas supply disruptions, mainly from the Russian direction. In order to elaborate the objective scope of analysis, the following research questions are presented: (1) To what extent do geographical conditions determine decision-making processes in the energy policy pursued by the European Union?; and (2) To what extent do geographical conditions determine threats to the security of gas supplies to the European Union and its member states? The text is chiefly an overview, but the theoretical part loosely makes use of the premises of the research program concerned with the integration of knowledge as part of the studies of energy security and energy transitions, presented by E. Brutschina, A. Cherp, J. Jewell, B. K. Sovacool and V. Vinichenka. Additionally, knowledge contained in the literature on energy and gas security has been synthesized and enriched with a critical approach, and the author’s own assessments and conclusions.