The Processes of Application of Law and the Decision Making in Mediation Process

Mediation is treated in many contemporary legal proceedings as a part of decision making process, also in the processes of application of law. The main question stated in the article concerns the separate nature of the mediation, uncomparable to the traditional view of the application of law. Is the mediation procedure only a specific and unnecessary part of the application of law process, or the distinct and necessary decision making unit which may replace the traditional, authoritative model of the application of law?

Przedmiotem rozważań niniejszego artykułu jest próba wykazania odrębności procesu decyzyjnego mediacji w stosunku do procesu decyzyjnego stosowania prawa, w kontekście kryteriów różnicujących typy stosowania prawa. Porównanie to prowadzi do wniosku, iż analizowane procesy decyzyjne poza wspólnym celem (jakim jest niwelowanie konfliktów społecznych), posiadają elementy podobne (takie jak: sytuacja sporu, zainicjowanie procesu), zróżnicowane (takie jak: pozycja podmiotu decyzyjnego, zasady i reguły proceduralne, źródło rekonstrukcji normatywnej podstawy decyzji) oraz elementy „przenikające się” (takie jak: faza formułowania treści decyzji w mediacjach karnych oraz nieletnich, faza kontrolna procesu decyzyjnego, faza wykonawcza). Źródeł wskazanych odmienności należy upatrywać w zróżnicowaniu scharakteryzowanych pokrótce sposobów opanowywania sporu, w ramach których „funkcjonują” procesy decyzyjne, tj.: rozstrzyganie (oraz wpisany w jego ramy typ sądowy, administracyjny i kierowniczy) oraz rozwiązywanie – proces decyzyjny mediacji. Rozstrzyganie sporów wpisane w transmisyjny model komunikacji, cechujący się narzucaniem argumentów nadawcy komunikatu w celu wywołania wpływu na zachowanie odbiorcy, warunkuje konfrontacyjne nastawienie stron sporu (kontradyktoryjność procesu sądowego), rozwiązywanie zaś − z charakterystycznym dla siebie konwergencyjnym modelem komunikacji − zakłada równorzędność pozycji stron oraz wzajemne uznawanie argumentów każdej z nich (zasada akceptowalności, dobrowolności, autonomii konfliktu stron w mediacji).