Trzy oblicza własności. O roli własności prywatnej w systemie społeczno-ekonomicznym na podstawie twórczości H. Belloca oraz G.K. Chestertona

The institution of property is undeniably one of the most important elements of every social and economic system. It affects every human being, playing a vital role in everyday life of the whole human race. Nevertheless, its origin and true meaning is not always treated with due attention, which sometimes leads to practical errors and improper application of this essential idea in human societies. The article concerns the true importance of private property, based on works by two British writers of the early 20th century, H. Belloc and G.K. Chesterton. The author describes the economic freedom attached to private property and shows it as a condition necessary for maintaining basic human dignity. Then he presents two of the most common errors concerning perception and application of property – the limitation of its positive effects in capitalism and the futile attempt of its abolition in socialism.

Instytucja własności stanowi jeden z najistotniejszych składników każdego systemu społecznego i ekonomicznego, ponieważ oddziałuje bezpośrednio na życie każdego człowieka, będąc praktycznym elementem zwykłej codzienności. Nie zawsze jednak poświęca się jej genezie należytą uwagę, a w toku dziejów nie brakowało rozmaitych błędnych poglądów przeinaczających właściwe znaczenie owego podstawowego urządzenia społecznego. W niniejszym artykule została podjęta próba zaprezentowania elementarnej wartości własności prywatnej w oparciu o twórczość dwóch brytyjskich pisarzy początku XX w. – H. Belloca i G.K. Chestertona. Autor zwraca uwagę na wynikającą z posiadania wolność ekonomiczną oraz ukazuje własność prywatną jako warunek konieczny szeroko pojętej godności człowieka. Następnie opisuje podstawowe błędy, jakie pojawiły się w historii ludzkości w związku z niewłaściwym postrzeganiem i używaniem opisywanej instytucji: ograniczenie oddziaływania własności w warunkach ustroju kapitalistycznego oraz próby zniesienia własności prywatnej w socjalizmie.