Zarządzenie zastępcze jako szczególny rodzaj rozstrzygnięć nadzorczych wojewody

This article refers to the issue of legal regulations concerning one of the distinctive instruments of supervising local self-government, namely a supplementary order issued by the provincial governor. The discourse turned out to be a comparative analysis, through which the novelty of this legal regulation can be seen with more ease. The supplementary order became the embodiment of the possibility of supervision carried out over the activity of the local self-government, which is supposed to lead to such a state that is in accordance with law in force. On the basis of the previously valid Commune Self-Government Act, the tool was described as ultima ratio of the control conducted by particular organs. Moreover, the subject of that control was rather strongly limited. Nowadays, the supplementary order is used to replace the particular acts in case of the inactivity of organs that are, according to the law, supposed to issue them. The problem that seems to be highly disputable in literature and judicature is the procedure of issuing the supplementary order, as well as the aim of the notification to the Secretary of Public Administration. The present legal regulation of the supplementary order is much more consistent and developed. However, it is said not to be much elaborated. All in all, the discussed means of supervision will stay the subject of legal disputes and interpretation.

Niniejszy artykuł odnosi się do kwestii prawnego uregulowania jednego ze szczególnych środków nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego, jakim jest zarządzenie zastępcze wydawane przez wojewodę. Problematyka tego nowego instrumentu kontroli została przedstawiona na tle obecnego i poprzednio obowiązującego stanu prawnego w prawie polskim. Przeprowadzony dyskurs przyjął postać komparatystyczną, dzięki czemu łatwiej można dostrzec swoistą nowość w przyjętym przez prawo samorządu terytorialnego rozwiązaniu prawnym. Zarządzenie zastępcze wojewody okazało się być ucieleśnieniem możliwości badania działalności samorządowej w celu zapewnienia jej zgodności z prawem. Na gruncie ustawy o samorządzie gminnym sprzed nowelizacji, która miała miejsce w 2001 r., narzędzie to widniało jednak raczej jako ultima ratio przeprowadzanej przez organ nadzoru kontroli oraz miało dość ograniczony zakres przedmiotowy. Teraz stanowi ono środek zastępujący odpowiedni akt w przypadku dopuszczenia się przez organy gminy bezczynności, który to akt według litery prawa powinien zostać wydany po spełnieniu się istotnych przesłanek. Aspektem dyskusyjnym, który został nakreślony w artykule, jest niedoprecyzowany tryb wydawania zarządzenia zastępczego, a także ratio legis obowiązku powiadamiania ministra właściwego do spraw administracji publicznej o zastosowaniu takiego środka. Obecne uregulowanie prawne, chociaż bardziej spójne i rozwinięte, wydaje się być nie do końca uszczegółowione i z pewnością nadal będzie stanowiło przedmiot rozważań tak doktryny prawa administracyjnego, jak i orzecznictwa sądów.