Przyczyny zmian przywódców w partiach politycznych. Przypadek Polski

The paper deals with the issue of the reasons for the replacement of the leaders of political parties in Poland. It takes into consideration the two main factors that have been agreed by academic circles to be decisive for the duration of a leader’s staying in his/her post. Firstly, an analysis of the formal procedures regulating the dismissal of the leaders of political parties provided by the party statutes is conducted. Secondly, the paper presents the influence election results (the number of votes won and the fact of establishing a government coalition or failing to do so) have on the leaders’ ability to keep their post. The analysis encompasses the political parties that won a mandate in the 2011 parliamentary elections, that is Law and Justice (PiS), Civic Platform (PO), Polish People’s Party (PSL), Palikot’s Movement (RP) and the Democratic Left Alliance (LSD). The paper discusses the topic of the replacement of the leaders since the beginnings of these parties. The analysis reveals a strong influence of election results and statutory provisions on the duration of respective leaders’ terms. The fact of entering into a government coalition, or failing to do so, does not have a significant influence on the leaders’ maintaining their position.

Artykuł podejmuje kwestię przyczyn zmian przywódców w polskich partiach politycznych. Pod uwagę wzięto dwa główne czynniki, które – zgodnie z przyjętymi w środowisku naukowym poglądom – w sposób decydujący warunkują czas trwania na stanowisku. Po pierwsze, przeprowadzono analizę formalnych procedur związanych z odwoływaniem liderów partii politycznych zawartych w statutach partyjnych. Po drugie, przedstawiono wpływ wyniku wyborczego (uzyskane głosy i fakt zawiązania bądź nie koalicji gabinetowej) na zdolność liderów do utrzymania się na stanowisku. Analiza objęła partie polityczne, które uzyskały mandaty w wyborach do Sejmu przeprowadzonych w 2011 r., a więc Prawo i Sprawiedliwość, Platformę Obywatelską, Polskie Stronnictwo Ludowe , Ruch Palikota oraz Sojusz Lewicy Demokratycznej. Artykuł podejmuje zmianę przywódców od momentu powstania wymienionych partii. Analiza ujawniła silny wpływ uzyskanego wyniku wyborczego i rozwiązań statutowych  na czas trwania liderów na stanowisku. Fakt zawiązania lub nie koalicji gabinetowej nie wpływa zasadniczo na utrzymanie przywództwa w partii.