Inauguracyjne orędzia prezydenckie jako przedmiot interpretacji politologicznej

The language of politics (in its numerous variations and forms) continues to be one of the fundamental objects of political science research. The academic analysis of this object of research, however, continues to generate considerable difficulties for political science as a result of the incompatibility of language studies methodology with the function and tasks of modern political science. Therefore, there emerges a need to develop a method of text analysis for political science that will allow us to use language to discover and present the assumptions that shape the attitudes and ideologies of political entities, or in other words – the content of general political environment. This paper responds to this need by presenting a method that distinguishes three basic levels of analysis: a conventional layer of text, a descriptive one and a presuppositional one. Analyzing the inaugural addresses given by Polish presidents the specificity of their individual dimensions is presented: the situational determinant (level one), the creation of content to boost image (on a descriptive level), and – most importantly to the political scientist – a mechanism revealing the assumptions concealed at the presuppositional level.

Jednym z fundamentalnych przedmiotów badań nauki o polityce pozostaje niezmiennie język polityki (w swoich licznych odmianach i formach). Analiza naukowa tego przedmiotu badań przysparza jednak politologii nadal szereg problemów, wynikających z nieprzystawalności metod językoznawstwa do funkcji i zadań współczesnej nauki o polityce. Pojawia się więc potrzeba wypracowania politologicznej metody analizy tekstu, która to metoda pozwoliłaby – za pomocą języka – odkryć i wyeksponować założenia kształtujące orientacje i postawy podmiotów politycznych, czyli treści tworzące ogólną przestrzeń polityczną. Propozycją odpowiedzi na to zapotrzebowanie jest prezentowana w artykule metoda, wyróżniająca trzy podstawowe poziomy analizy: konwencjonalną warstwę tekstu, opisową oraz presupozycjalną. Na przykładzie analizy inauguracyjnych orędzi polskich prezydentów, ukazano specyfikę poszczególnych wymiarów: determinant sytuacyjny (na pierwszym poziomie), kreację treści korzystnych wizerunkowo (na poziomie deskryptywnym), wreszcie – najistotniejszy dla politologa – mechanizm odkrywania założeń ukrytych na poziomie presupozycjalnym.