Jemen – zapomniany aktor Arabskiej Wiosny

Modern Yemen is one of the key states in all the geopolitical games in the Middle East. Yet in the comprehensive outlook on the Arab Spring revolutions which spread over the MENA region in 2011, Yemen has been a kind of forgotten actor. The radically increased activity of the AQAP terrorist group, however, coupled with the potential danger of being divided into two or even more independent states, has been a clear impulse for taking a new look at the Yemeni situation following president A. A. Saleh’s resignation. First of all, the author of this paper briefly describes the background of the most important historical issues of Yemen and their implications for current political dialogue. Next, how the Arab Spring developed in this poorest Arabic state is shown. Finally, the paper concentrates on the chances and main obstacles in the peaceful transition between the old regime and the new government in 2012 and 2013. It has to be underlined that foreigners especially need to realize the specific nature of the Yemen National Dialogue, because such a path to normalization might be a great solution for all the crises in this permanently unstable region. The potential failure of political agreements will be the first sign of a new, dangerous wave of chaos and the creation of new, large safe havens for terrorists or pirates, as in nearby Somalia.

Współczesny Jemen jest jednym z kluczowych państw w strukturze geopolitycznej Bliskiego Wschodu. Aczkolwiek w całościowej wizji rewolucji, określanych obecnie jako Arabska Wiosna, które rozlały się w regionie MENA w 2011 r., Jemen pozostaje swoistym zapomnianym aktorem wspomnianych wydarzeń. Jednakowoż, gwałtowny wzrost aktywności organizacji terrorystycznych przede wszystkim AQAP oraz zagrożenie wielce realnym rozpadem państwa na dwie lub więcej części, stał się czytelnym impulsem do rozważenia niejako na nowo sytuacji w Jemenie po ustąpieniu prezydenta A. A. Saleha. Stąd też, na wstępie autor artykułu przedstawił tło oraz najważniejsze historyczne problemy i ich implikacje dla obecnego procesu transformacji jemeńskiego państwa. Następnie zaprezentował oraz odniósł się do przebiegu samej Arabskiej Wiosny, w tym najbiedniejszym arabskim państwie regionu. Ostatecznie skoncentrował się na szansach oraz przeciwnościach pokojowego przejścia ze starego reżimu do nowej władzy na przełomie 2012 i 2013 r. Należy podkreślić, że w głównej mierze dla zewnętrznych obserwatorów, istotne jest dostrzeżenie specyfiki jemeńskiego Dialogu Narodowego, jako potencjalnej formy normalizacji sytuacji nie tylko w jednym państwie, ale również swoistego wzoru dla całego, permanentnie niestabilnego regionu. Przy czym potencjalne fiasko politycznych prób rozwiązania sporów w Jemenie będzie sygnałem do nowej fali chaosu oraz wytworzenia olbrzymich baz wypadowych zarówno dla terrorystów, jak i piratów, podobnie jak to miało miejsce w pobliskiej Somalii.