Analiza dokumentacji katastru gruntowego byłej gminy Hrebenne

Kataster gruntowy, w postaci map i rejestrów tworzonych na potrzeby naliczania i pobierania podatku od posiadanych gruntów, funkcjonował na ziemiach polskich od przełomu XVIII i XIX wieku aż do momentu wprowadzenia ewidencji gruntów i budynków dekretem z 1955 roku. Efektem wieloletnich zmian i przeobrażeń w tym zakresie jest funkcjonująca dziś ewidencja gruntów i budynków. W operacie ewidencji gruntów i budynków rejestrowane są informacje o strukturze przestrzennej i stanie prawnym nieruchomości. Niejednokrotnie kwestia stanu prawnego ujawnionego w istniejących księgach wieczystych pozostaje w sporze z zapisami ewidencji gruntów i budynków, a na terenach byłego zaboru austriackiego trzeba mieć na uwadze również informacje zawarte w dokumentacji katastru gruntowego. Podejmując się próby ustalenia stanu prawnego nieruchomości, a jednocześnie wskazania zasięgu tych praw na gruncie należy mieć na uwadze, jak trudne może to być zadanie. Zapisy w dawnych księgach hipotecznych oraz dane wynikające z map katastralnych (o ile mamy do nich dostęp) są często jedynym wiarygodnym źródłem informacji o stanie nieruchomości sprzed II wojny światowej. Właściwe wykorzystanie dokumentacji katastru gruntowego może przynieść wymierne efekty nie tylko w pracach związanych z modernizacją ewidencji gruntów i budynków, ale też podczas ustalania i regulacji stanu prawnego nieruchomości. W pracy prezentowane są wyniki analizy zachowanych materiałów austriackiego katastru gruntowego wykorzystanych podczas ustalania stanu prawnego nieruchomości na terenie byłej gminy katastralnej Hrebenne.

Land cadaster in the form of maps and registers created for the purposes of charging and collecting property taxes, was binding on Polish territory since the late XVIII and early XIX century. As a result of amend in this area a register of land and buildings is now in force. There are information about spatial structure and legal property status recorded. Issue of legal status recorded in existing mortgage books is often in conflict with provisions registration of land and buildings. In the Austrian zone ought to have regard to information contained in records of former land cadaster. Determining legal status of property and identifying those rights is difficult. Registries at ancient mortgage books and data resulting from cadastral maps are often the only reliable source of information about property state before World War II. Appropriate use land cadaster documentation can bring measureable results – not only on modernization of register land and buildings, but also in regulating legal status of estates. The study presents results of analysis preserved materials of Austrian land cadaster which were used when legal estate determining status in cadastral Hrebenne commune.