Treścią artykułu jest analiza cyrkulacyjnych uwarunkowań suszy rolniczej na obszarze dzisiejszego województwa podkarpackiego w okresie wegetacyjnym IV-X lat 1901-2000. Materiał badawczy stanowią: kalendarz codziennych typów cyrkulacji dla Polski południowej autorstwa Niedźwiedzia i kalendarz warunków meteorologicznych wegetacji roślin uprawnych na obszarze Polski południowo-wschodniej autorstwa Zawory dla okresów miesięcznych. Metoda pracy polegała na określeniu częstości typów cyrkulacji atmosfery w miesiącach uznanych przez korespondentów rolnych za suche z powodu niedoboru opadów. Zagrożenie suszą można wyrazić przez stosunek częstości danego typu cyrkulacji przy występowaniu suszy do ogólnej częstości typów cyrkulacji. I tak w okresie wegetacyjnym typ cyrkulacji antycyklonalnej z adwekcją powietrza z południowego - zachodu SEa w przypadku suszy występuje 1,38 razy częściej, niż ogólna częstość tego typu cyrkulacji, podobnie typ Sa i Ea 1,35 i 1,33 razy częściej. Odpowiednie wartości dla innych typów cyrkulacji wynoszą: dla klina antycyklonalnego Ka - 1,21, sytuacji antycyklonalnej z adwekcją powietrza z kierunku północno-wschodniego NEa i sytuacji centralnej antycyklonalnej Ca - 1,20. Dla sytuacji antycyklonalnej z adwekcją powietrza z kierunku południowo-zachodniego SWa i północnego Na, odpowiednie relacje częstości wynoszą 1,1 i 1,05. Z drugiej strony ważna jest częstość występowania tego typu sytuacji. Można ją uszeregować w następującej kolejności: Ka - 16,7%, Ea - 7,2%, SEa - 5,5%, NWa - 5,5%, NEa - 4,9%, Sa - 4,2%, Na - 4,1%, SWa - 3,4% i Ca - 3,0% (tab. 1).
This article presents the analysis of atmospheric circulation conditions
pertaining to agricultural droughts in the Podkarpackie Province during the
growing season (1901-2000). The following resource materials have been used:
daily calendar of atmospheric circulation types elaborated by T. Niedzwiedz for
southern Poland, and growing season meteorological calendar elaborated by
T. Zawora for southern Poland for the following monthly periods. The author had
to determine the frequency of atmospheric circulation types for months which have
been recognized by agricultural specialists as too dry (due to precipitation deficit).
Drought hazard may be expressed by the following ratio: frequency of occurrence
of a given circulation type during drought conditions to general frequency of circulation
types. This method enabled to present detailed results. Firstly during the
growing season the anticyclonic circulation type - advection of air from southwest
- occurs 1,38 more frequently than the general frequency of this particular circulation
type (SEa). The situation is similar for types Sa and Ea (1,35 and 1,33
respectively). When we examine the remaining values we can notice that the frequency
coefficient for anticyclonic ridge (Ka) is equal to 1,21, whilst for anticyclonic
situation with advection of air from northeast (NEa), and for central anticyclonic
situation (Ca) is equal to 1,20. For anticyclonic situation with advection of
air from the southwest (SWa) and north the coefficient is 1,1 and 1,05 respectively.
It is also important to notice the general frequency of occurrence of these particular
circulation types. The author managed to rank them in the descending order:
Ka – 16,7%, Ea – 7,2%, SEa – 5,5%, NWa – 5,5%, NEa – 4,9%, Sa – 4,2%,
Na – 4,1%, SWa – 3,4 % and Ca – 3,0% (refer to table 1).
