Duchowość Słowian z perspektywy psychologii noetycznej

Slavic spirituality, that arouses interest of researchers since the Romantic era, is experiencing today its revival within organizations and groups located within the framework of Rodnovery (Slavic heathenism). A proper understanding of this modern form of spirituality requires a comparison with the original spiritual manifestations of early-Slavic culture and modern folk culture of Central-Eastern Europe. Comparative approach enables the identification of direct sources of Rodnovery spirituality and allows one to define its specificity determined by postmodern temporal perspective. This paper presents former and modern Slavic spirituality in its cognitive aspect. Revelation of Slavic noetic cognition value is possible through the psychological analysis and interpretation of Slavic myths and rituals. Arrangements concerning Slavic heathens’ spirituality against the comparison group in empirical terms are also featured. Presented research perspective refers to assumptions of psychological branches like cultural-historical psychology or real psychology.

Słowiańska duchowość, budząca zainteresowanie badaczy od czasów romantyzmu, przeżywa współcześnie swój ponowny rozkwit w ramach organizacji i grup mieszczących się w nurcie rodzimowierstwa słowiańskiego. Właściwe zrozumienie owej współczesnej formy duchowości wymaga zestawienia jej z pierwotnymi duchowymi przejawami kultury wczesnosłowiańskiej oraz nowożytnej kultury ludowej Europy Środkowo-Wschodniej. Podejście komparatystyczne umożliwia wskazanie bezpośrednich źródeł duchowości rodzimowierczej oraz określenie jej specyfiki zdeterminowanej cechami dystynktywnymi (wzorami kulturowymi i perspektywą czasową) doby ponowoczesności. Niniejsza praca prezentuje dawną i współczesną duchowość słowiańską w jej aspekcie poznawczym. Ukazanie wartości słowiańskiego poznania noetycznego możliwe jest dzięki psychologicznej analizie i interpretacji słowiańskich mitów i rytuałów. Przedstawione zostały również ustalenia dotyczące duchowości rodzimowierców słowiańskich na tle grupy porównawczej w ujęciu empirycznym. Prezentowana perspektywa badawcza odnosi się do założeń psychologii historyczno-kulturowej i tzw. psychologii realnej (autorska propozycja Andrzeja Pankalli).