Rozwój opieki nad dzieckiem w pedagogicznej teorii i praktyce Niemiec (XIX wiek – początek XX wieku)

The article describes the development of childcare against the social and political background of Germany in the 19th–early 20th centuries. Care embraces different social forms, in particular that of philanthropy, giving paramount significance to charity and assisstance, becomes associated with the reform movement, concentrated around humanistic ideas of the community. The origin and functioning of forms of institutional care, including Johann Wichern’s "rough houses", Hermann Lietz’s homes of learning, Eva-Marie Tiele-Winckler’s "children’s homes" have been analyzed where teachers were considered paragons of caregiving-related activities benefitting the child. Educational activities of the abovementioned institutions was designed to meet children’s needs, develop an active, creative, responsible, independent child who would be able to find its place in life and live in harmony with itself and the outer world.

Artykuł opisuje rozwój opieki nad dzieckiem w kontekście życia społeczno-politycznego w Niemczech w XIX i na początku XX wieku. Opieka ujmowana jest w różny sposób, ma formę filantropii, dając pierwszoplanowe znaczenie idei miłosierdzia i pomocy bliskim, związana jest z ruchem reformatorskim lub skoncentrowana wokół humanistycznych idei wspólnoty ludzkiej. W niniejszym artykule dokonano analizy pochodzenia i funkcjonowania instytucjonalnych form opieki, w szczególności szkołę-przytułek (Das Rauhe Haus) Johanna Wicherna, budynki wychowawcze Hermana Litza oraz „domy dziecka” Ewy-Marii Thiele-Winkler. Ci wybitni pedagodzy byli przykładem podejścia opiekuńczego, zwracali oni uwagę na to, by opieka odpowiadała idei dobra dziecka. Działalność opiekuńczo-wychowawcza tych instytucji została zaprojektowany w celu zaspokojenia potrzeb dziecka, rozwoju aktywności, kreatywności, odpowiedzialności za realizację działań, zdolności do samodzielnego podejmowania decyzji, znalezienia swojego miejsca w życiu i życia w harmonii ze sobą i światem.