Metodyka wyboru lokalizacji składowisk odpadów komunalnych

Wybór lokalizacji dla składowisk odpadów komunalnych należy do złożonych wielokryterialnych problemów decyzyjnych. W pracy przedstawiono opracowaną metodykę wyboru lokalizacji składowisk odpadów komunalnych, którą oparto o technikę GIS (Geographic Information Systems) w połączeniu z wielokryterialną metodą podejmowania decyzji AHP (Analytic Hierarchy Process). Połączenie tych metod umożliwia włączenie różnorodnych czynników zarówno ilościowych, jak i jakościowych i rozwiązanie zadania w sposób holistyczny. Technika GIS pozwala na włączenie kryteriów wynikających z ustaleń prawnych (tzw. kryteriów wykluczających) i przeprowadzenie oceny przestrzennej pod kątem przydatności obszarów do składowania. W efekcie uzyskuje się tereny nadające się do składowania (predysponowane) oraz tereny objęte bezwzględnym zakazem lokalizowania składowisk. Do wyboru najdogodniejszego wariantu lokalizacyjnego ze zbioru obszarów predysponowanych do składowania wykorzystano metodę AHP. W tym celu strukturę zadania przedstawiono w postaci opracowanego modelu hierarchicznego ze skalą oddziaływania. Konstrukcja modelu wymagała odpowiedniego doboru kryteriów i subkryteriów oraz skali oddziaływania poszczególnych subkryteriów na rozważane lokalizacje. Opracowany wielokryterialny model ze skalą oddziaływania jest modelem uniwersalnym – z uwagi na sposób konstruowania – umożliwiającym jego zastosowanie do zagadnień innych niż lokalizacja składowisk.

Selection of localizations for municipal landfills belongs to complex multicriteria decision making problems. The paper presents a methodology developed for selecting localizations for municipal landfills based on Geographic Information System (GIS) technique coupled with Analytic Hierarchy Process (AHP). Joining these two methods makes possible incorporation of various quantitative and qualitative factors and solving the problem in a holistic way. GIS technique enables to include criteria resulting from the legal directives (so called rule-out criteria) and conducting spatial assessment in view of the area usability for waste deposition. In result we obtain areas suitable for waste deposition (predisposed) and the terrains where any localization of landfills is absolutely prohibited. AHP method was used to select the most suitable localization variant from the set of areas predisposed for waste deposition. For this purpose the structure of the task was presented as a developed hierarchy model with the scale of influence. Construction of the model required a proper selection of criteria and sub-criteria, and the scale of influence of individual sub-criteria on the considered localizations. Owing to the method of its construction the developed multi-criteria model with the scale of influence is a universal one and may be applied also for problems other than landfill localization.