Wpływ nawodnień ciśnieniowych na zawartość wybranych metali ciężkich w roślinach ogrodniczych

W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 1991-2001 nad wpły-wem nawadniania kroplowego i mikrozraszania na kształtowanie się poziomu wybranych metali ciężkich (Cd, Pb, Zn) w częściach jadalnych niektórych gatunków roślin warzywnych (burak ćwikłowy, cukinia, dynia, fasola szparagowa, marchew jadalna) i jagodowych (aronia, po-rzeczka czarna, truskawka). Doświadczenia polowe przeprowadzono w miejscowości Kruszyn Krajeński koło Bydgoszczy na glebie zalicza-nej do V-VI klasy bonitacyjnej. Zawartość części spławianych w war-stwie orno-próchnicznej wynosiła 7% a w poziomach podornych od 3 do 5%. Zawartość próchnicy wynosiła 1,19%. Polowa pojemność wodna w warstwie 1 m wynosiła 88 mm a wody dostępnej 68 mm. Badanym czynnikiem było nawadnianie w trzech następujących wariantach: I - kontrola (bez nawadniania), II - nawadnianie kroplowe, III - mikro-zraszanie. Nawadnianie rozpoczynano przy potencjale wodnym gleby - 0,03 MPa. Stwierdzono, że nawadnianie istotnie obniżyło zawartość metali ciężkich (Cd, Pb, Zn) w świeżej masie owoców truskawki, nie oddziaływało natomiast w sposób udowodniony statystycznie na ich poziom w owocach aronii i porzeczki czarnej. Pod wpływem mikrona-wodnień nastąpił spadek zawartości w świeżej masie owoców cukini i dyni olbrzymiej metali ciężkich (Cd, Pb, Zn) w stosunku do kontroli. Nawadnianie nie wpływało istotnie na kumulację cynku w korzeniach buraka ćwikłowego i marchwi oraz strąkach fasoli szparagowej. W wa-runkach nawadniania wystąpiła jednak wyraźna tendencja do mniej-szej zawartości tego pierwiastka w częściach jadalnych wszystkich trzech wspomnianych gatunków warzyw. Zaznaczyła się zróżnicowana skłonność do kumulowania metali ciężkich przez badane gatunki uprawne warzyw. Spośród testowanych gatunków, burak ćwikłowy najsilniej kumulował cynk.

The results of the studies from 1991-2001 on the impact of drip irrigation and microjet irrigation on the content of chosen heavy metals (Cd, Pb, Zn) in edible parts of some vegetables (red beet, zucchini, winter squash, snap bean, carrot) and berrybearing species (chokeberry, black currant, strawberry) are presented in the paper. Field experiments were carried out in Kruszyn Krajeński near Bydgoszcz on a soil of V-VI valuation class. The clay content was 7 % in the top soil and from 3 to 5 % in the sub-soil. The average organic matter content was 1,19 %. The water reserve to 1 m depth of soil at field capacity was 88 mm and the available water 68 mm. The examined factor was irrigation. Three variants of irrigation have been examined: I – control (without irrigation), II – drip irrigation, III – micro-sprinkler irrigation at a soil moisture tension of up to - 0,03 MPa. It was found that irrigation significantly decreased the content of heavy metals in the fresh mass of strawberry fruits, but it influenced not significantly on this content in fruits of chokeberry and black currant. The content of examined elements in the fresh mass of zucchini and winter squash fruits was lower under irrigation than that of control. Irrigation unsignificantly influenced the Zn content in roots of red beet and carrot as well as in pods of snap bean. But, under conditions of irrigation, the dawnward tendency of Zn content in edible parts of all the three mentioned species occured. Examined species and cultivars were characterized by the different susceptibility to cumulation of heavy metals. From among species tested, red beet cumulated most strongly Zn.