Rzutowanie semiotyczne, czyli językowe oswajanie obcości w kulturze. Szkic lingwistyczno-antropologiczny

In this article one semantic phenomenon is tentatively taken into consideration. This phenomenon emerged when historical discourse was under investigation but it is not limited only to historical texts. This phenomenon – which is in the absence of a better term called the semiotic projection of meaning – is crucial for language in general, for consciousness and cognitive mechanisms of human being. Every culture, confronting itself with such or such otherness – the otherness either of diverse cultures or past events, it has to overcome this otherness that is to say to adapt it which means that it has to impose on it a form that is more meaningful for itself. Putting it operationally, it has to inscribe the otherness in question into its own horizon of sense, and consequently – into its own semantic system. The understanding of past of understanding of an unknown culture can be seen as an adaptation of them. In this article such an adaptation is considered within three domains: history, other culture and universe of animals.

Artykuł poświęcony jest zjawisku rzutowania semiotycznego (semantycznej projekcji znaczenia), które ujawniło się w trakcie badań tekstów traktujących o przeszłości, choć nie ogranicza się ono wyłącznie do tekstów historycznych. Jest ono doniosłe dla języka, jak również dla świadomości i mechanizmów poznawczych człowieka. Każda kultura, konfrontując się obcością (dotyczącą innej kultury lub czasów minionych), musi ową obcość oswoić (przezwyciężyć), nadając jej formę bardziej dla siebie zrozumiałą. Inaczej mówiąc, musi ją wpisać we własny horyzont sensu, a wraz z tym – we własny system semantyczny. Zrozumienie przeszłości bądź odmiennej kultury to właśnie ich oswojenie. Analizie w artykule podlega oswajanie trzech zasadniczych domen: przeszłości, obcej kultury i świata zwierząt.