Dylemat sprawiedliwości podatkowej subiektywnej w perspektywie liniowej oraz progresywnej stawki podatkowej w świetle badań własnych

The article deals with the issue of tax justice. The issue of tax justice has for years been a permanent part of tax education and tax practices. At the same time, it is an important and ongoing issue, because the results of previous experience point to the ambiguity of many issues, they also raise new questions. One of the dilemmas is the choice of the type of income tax rate. The purpose of the article is to point out the essence of tax justice in the context of the linear and progressive rate of personal income tax. The first part of the publication presents the principles of tax justice presented in the literature of the subject throughout history. The second part of the article attempts to assess the relationship between the tax rate and income disparities in selected countries using proportional and progressive taxation. In the final section are presented fragments of self-conducted research for the years 2007–2017 presenting opinions of respondents on the type of tax rate in relation to the idea of justice. Respondents’ responses were treated as subjective tax justice.

W artykule podjęto problematykę sprawiedliwości podatkowej, która od lat zajmuje stałe miejsce w nauce o podatkach oraz praktyce podatkowej. Jest przy tym zagadnieniem istotnym i ciągle aktualnym, ponieważ rezultaty dotychczasowych doświadczeń wskazują na dyskusyjność wielu kwestii, ale również rodzą nowe pytania. Jednym z dylematów jest kwestia wyboru rodzaju stawki opodatkowania dochodów. Celem opracowania jest wskazanie istoty sprawiedliwości podatkowej w kontekście liniowej oraz progresywnej stawki podatku dochodowego od osób fizycznych. W pierwszej części zestawiono zasady sprawiedliwości podatkowej prezentowane w literaturze przedmiotu na przestrzeni dziejów. W drugiej dokonano próby oceny związku pomiędzy stawką podatkową a rozwarstwieniem dochodów w wybranych krajach stosujących proporcjonalne i progresywne opodatkowanie. W końcowym punkcie zaprezentowano fragmenty badań własnych z lat 2007–2017 prezentujące opinie respondentów na temat rodzaju stawki podatkowej w odniesieniu do idei sprawiedliwości. Odpowiedzi ankietowanych potraktowano jako sprawiedliwość podatkową w ujęciu subiektywnym.