Impulsywne oszczędności osób młodych – wyniki badania eksperymentalnego

The article presents analysis of priming effect on distribution of income among impulsive consumption, short-term savings and long-term pension savings declared by young adults. Students of economics and management (N=212; 152 women; mean age=21.33 M [0.931]) were asked to split hypothetical income of PLN 1.000 among the four objectives, retirement savings among them. An excerpt from newspaper article noting that pensions in Poland in 2060 were expected to be very low, had been presented to experimental group (N=96) prior to decision task. Differences in distribution of amounts between experimental and control group were analysed. Current expenses for participants’ pleasure as well as their close ones were cut in the experimental group and average amount declared as pension savings increased from PLN 80.69 (control group) to PLN 211.10. However, savings to current bank account remained unchanged. Age, gender, employment experience and the way participants received income (either earned or won/found) did not moderate distributions. Logistic regression analysis revealed that 2.4-fold increase of likelihood of saving amount declarations above the average (PLN 139.75) was caused by appearance of persuasive information only. Circumstances of decision-making suggested that in the analysed case, priming effect led to impulsive rather than rational saving. 

Celem artykułu jest analiza eksperymentalna wpływu efektu torowania w wyniku ekspozycji informacji o potrzebie gromadzenia oszczędności emerytalnych na decyzje osób młodych o podziale hipotetycznej dodatkowej kwoty pieniędzy pomiędzy konsumpcję spontaniczną, oszczędności krótkoterminowe i oszczędności długoterminowe. Grupa studentów kierunków ekonomicznych (N=212; 152 kobiety; średni wiek M=21,33 [0,931]) została poproszona o deklarację podziału hipotetycznej kwoty 1000 zł pomiędzy cztery cele, wśród nich także gromadzenie oszczędności emerytalnych. Grupie eksperymentalnej (N=96) przedstawiono przed podjęciem decyzji fragment tekstu opisującego niskie prognozowane emerytury w 2060 r. Analizie poddano sposób podziału deklarowanej kwoty w grupie eksperymentalnej i kontrolnej przy braku różnic kontrolowanych cech pomiędzy grupami. W grupie eksperymentalnej zmniejszyły się deklaracje kwot przeznaczanych na bieżące wydatki dla siebie i osoby bliskiej, zaś wzrosła kwota deklarowana na oszczędności emerytalne do 211,10 zł (w grupie kontrolnej 80,69 zł). Kwoty oszczędzane na rachunku bieżącym nie różniły się natomiast między grupami. Nie stwierdzono też różnic pomiędzy osobami w różnym wieku, płci, doświadczeniu w zatrudnieniu i sposobie otrzymania kwoty (zarobiona lub wygrana/znaleziona). Ustalono, że samo pojawienie się perswazyjnej informacji zwiększało 2,4-krotnie prawdopodobieństwo deklaracji oszczędzania kwoty większej niż średnia (139,75 zł). Warunki podejmowania decyzji wskazują, że w analizowanym przypadku torowanie prowadziło do impulsywnych, a nie racjonalnych deklaracji o oszczędzaniu (impulse saving).