Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

The paper deals with the extra-legal references of the European Convention of Human Rights, differing form the way in that such axiology is the state or general international law. The latter cumulates both intra and extra legal values in the category of the general principles of law and these constructs, together with the general clauses enter the international human rights law. Paper accepts the concept of the clauses not restricting them to the category of the limitation clauses. The various regulations of the Convention had been analyzed in that light both from the point of the international and state law perspectives, since use of the clauses by the state agencies are controlled by the European Court of Human Rights.

Niniejszy artykuł stanowi omówienie teoretycznych aspektów problematyki odesłań pozaprawnych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Tło i podbudowę prezentowanego zagadnienia stanowiły krótkie rozważania o formach wyrażania aksjologii prawnej i pozaprawnej w systemach prawa krajowego i w systemie prawa międzynarodowego. W systemie prawa międzynarodowego rzadziej sięga się do konstrukcji klauzul generalnych jako typowych nośników wartości pozaprawnych, co nie oznacza, że prawo międzynarodowe całkowicie zrezygnowało z tej konstrukcji. Klauzule te znalazły swoje miejsce między innymi w międzynarodowym prawie praw człowieka i w będącej podstawą rozważań EKPC. Artykuł prezentuje normatywne ujęcie klauzul generalnych w Konwencji, skupiając się przede wszystkim na konstrukcji klauzul limitacyjnych. Konstrukcja ta, zasadniczo wykorzystywana do ograniczania praw człowieka, ma jednocześnie wymiar międzysystemowy, ponieważ będąc integralnym elementem EKPC, jest kierowana w pierwszej kolejności do krajowego ustawodawcy, który dokonuje ograniczeń praw człowieka w aktach normatywnych prawa krajowego. Akty te są następnie podstawą decyzji stosowania prawa ograniczających prawa człowieka, a te następczo mogą podlegać kontroli Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.