Ochrona jakości zasobów wodnych w aspekcie programów rolno-środowiskowych

Ochrona jakości zasobów wodnych przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego wymaga podejmowania wielokierunkowych działań. Jednym z nich jest ograniczanie zanieczyszczeń u źródeł ich powstawania poprzez prowadzenie m.in. odpowiedniej gospodarki rolnej, zarówno w strefie zabudowań gospodarczych, jak i na użytkach rolnych. Możliwość realizacji takich działań na terenach rolniczych dają odpowiednie pakiety programów rolno-środowiskowych. Przyczyniają się one do tworzenia trwałego i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, poprzez ochronę środowiska naturalnego, walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego. Są również instrumentem finansowym, jako wynagrodzenie za podejmowane działania na rzecz ochrony środowiska. W pracy omówiono istotę programów rolno-środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem pakietów sprzyjających ochronie wód. Dla województwa opolskiego i na przykładzie zlewni zbiornika wodnego Brzózki, położonego w zlewni rzeki Pratwy w województwie opolskim, dokonano ilościowej i powierzchniowej analizy stanu realizacji pakietów na rzecz ochrony wód. Wykazano, że na terenie zlewni zbiornika największy udział powierzchniowy w realizacji pakietu „ochrona gleb i wód” mają duże przedsiębiorstwa rolne (o powierzchni powyżej 50 ha). Żaden z analizowanych wniosków rolno-środowiskowych nie zawierał pakietu „strefy buforowe”. Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji w zlewni zbiornika stwierdzono, że potrzeba realizacji tego pakietu, zwłaszcza wokół zbiornika, jest duża.

Protection of the quality of water resources against pollution of agricultural origin requires multidirectional actions. These include reduction of pollution at its source by introduction, among others, appropriate husbandry in respect of the outbuilding area and arable land. Such actions in agricultural areas are enabled by appropriate agricultural-environmental program packages. They contribute to establishment of constant and sustained development of rural areas by protection of natural environment, natural qualities and cultural heritage. They are also financial tools as remuneration for actions in support of environment protection. This paper discusses the concept of agricultural-environmental programs, particularly considering packages that favour water protection. As exampled by the catchment area of Brzózki water reservoir located in the catchment area of the Pratwa River in Opole Province, advancement of execution of packages for water protection was subject to a quantity and surface analysis. It was demonstrated that the largest surface share in the reservoir catchment area in execution of the package “water and soil protection” is contributed by large agricultural companies (with area over 50 ha). None of the analysed agricultural-environmental applications included the package “buffer zones.” On the basis of the investigation of the reservoir catchment area, it was determined that the package extremely required to be executed, in particular around the reservoir.