Czy nauka społeczna jest wychowawcza? Za i przeciw „pedagogizacji” socjologii

There is a methodological and axiological argument in the community studies. Sociology describes and explains social behaviours. On the other hand, pedagogy aspires to form congruent attitudes. The first one answers a question – how it is, the other – how it should be. In the upbringing issue the argument is getting even stronger. Coapting of sociology and pedagogy does not have to cause privation or fading away the identity of both disciplines. On the contrary, it can improve their crystallization. Comparative and analytic method in reference to classic and contemporary thought develops a complementary interpretative base, due towhich in some cases a sociologic thought can change actual human attitudes into desirable ones. Using sociological imagination opened for pedagogical content makes a good research instrument. This perspective not only inspires to a new reflection, but also develops social life practice including upbringing process most of all.

W naukach społecznych toczy się spór o charakterze zarówno metodologicznym, jak i aksjologicznym. Socjologia jest nauką opisującą i wyjaśniającą zachowania społeczne. Pedagogika dąży do kształtowania właściwych postaw. Pierwsza odpowiada na pytanie: „jak jest”, druga – „jak powinno być”. W kwestii wychowania spór ten przybiera na sile. Zbliżenie socjologii z pedagogiką nie musi powodować utraty i rozmywania się tożsamości obu dyscyplin, lecz je krystalizuje. Metoda komparatystyczna oraz analityczna w odniesieniu do klasycznej i współczesnej myśli, zawartej w obu dyscyplinach, pozwala wypracować komplementarną bazę interpretacyjną. Dzięki niej w niektórych przypadkach myśl socjologiczna może kształtować zmianę ludzkich postaw z rzeczywistych na pożądane. Wykorzystanie wyobraźni socjologicznej otwartej na treści pedagogiczne jest dobrym ku temu narzędziem badawczym. Taka perspektywa inspiruje do nowej refleksji oraz kształtuje praktykę życia społecznego, w tym proces wychowania szczególnie.