Wychowanie we wspomaganiu rozwoju człowieka sprawczego. Przesłanki teoretyczne

In the light of recent studies by psychologists, a human is not only a product of genetic and cultural transmission. S/he becomes an active person, an author, who is a subject of the influence of the world, but who also creates this world (Kozielecki 1999). This means that a human has the right to form his/her own personality, as well as the right to develop freely. A common practice in contemporary global reality has become to center upon individuality and upon characteristics of the inner self of man. Consequently, the approach to thinking and describing human life by categories: becoming a subject of one’s own life, self-realization, individualization has spread recently. Thus, the educational process should be focused on a human being, understood as an autonomous entity, which gradually discovers itself (Błachnio 2011, s. 75). In the search for the optimal model of education, the model of Civic Cooperation developed by A. Brzezińska (2000, 2004), appears to be significant. An important element of the abovementioned model is training of subjectivity, which makes possible both: the formation of readiness for the personal and environmental development, and self-realization.

W świetle analiz psychologów człowiek nie jest jedynie produktem przekazu genetycznego i kulturowego. Staje się aktywnym sprawcą, który podlega wprawdzie oddziaływaniu świata, ale również ów świat tworzy (Kozielecki 1999). Oznacza to, że człowiekowi przysługuje prawo do samodzielnego kształtowania własnej osobowości, do swobodnego rozwoju. We współczesnej globalnej rzeczywistości następuje koncentracja na indywidualności człowieka. W związku z tym powszechną praktyką stało się ześrodkowanie na indywidualizmie i psychologizmie jednostki, rozpowszechniła się „moda na myślenie i opisywanie rzeczywistości ludzkiej za pomocą kategorii «upodmiotawiania się», samorealizacji, indywidualizacji i autosterowności” (Błachnio 2011, s. 75). W poszukiwaniach optymalnego modelu wychowania, rozwijającego wspomniane właściwości, ważny wydaje się Model Obywatelskiej Współpracy, opracowany przez A. Brzezińską (2000, 2004). Jego charakterystyką jest trening upodmiotowienia, pozwalający zarówno na kształtowanie gotowości do rozwoju jednostki i jej otoczenia, jak też na samorealizację.