Spotkania dziecka ze sztuką – wychowanie przez książkę obrazkową

For numerous years pedagogical conceptions have argued that art for children has the great potential as an educational medium. It can also be considered as a perfect tool that helps to develop child’s visual perception, which has a particular importance in contemporary culture saturated with visuality. The example of open access and valuable art for children (as well as adults) is a picturebook. The potential for this genre is hiding not just in visual and verbal massages but also throughout „architecture” of the book. All of these elements and relationships between them provide inspiration for activities in area of art education. However the contact which child at adult’s participation has with picturebook opens new space for own research, thoughts, interpretations and to ask questions. Hence it evokes a reflection on content hidden in images. There is an attempt in this article to recognise the important educational elements of the form and content of picturebooks on the example of the authorial work of Iwona Chmielewska. The visual characteristics and parts of the text has been presented in comarition to the basis education through art tasks by Herbert Read. This fundamental for theory of aesthetic education concept, in the context of transformations of culture in the 21st century, it acquires new meanings.

Przez lata liczne koncepcje pedagogiczne dowodziły, że sztuka dla dzieci posiada niezwykły potencjał jako medium w wychowaniu. Można ją uznać za znakomite narzędzie pośredniczące m.in. w kształtowaniu percepcji wzrokowej dziecka, co we współczesnej kulturze przesyconej wizualnością nabiera szczególnej wagi. Przykładem ogólnodostępnej, a jednocześnie wartościowej sztuki dla dzieci (jak również dorosłego) jest książka obrazkowa (ang. picturebook). Potencjał tego gatunku kryje się nie tylko w przekazie wizualnym i werbalnym, ale także całej „architekturze” książki. Wszystkie te elementy oraz zależności między nimi mogą stanowić inspirację do działań w obszarze edukacji plastycznej. Jednak kontakt dziecka z książką obrazkową przy współuczestnictwie dorosłego otwiera także przestrzeń do własnych poszukiwań, przemyśleń, interpretacji i stawiania pytań. Tym samym wywołuje refleksję na temat treści ukrytej w obrazach. Celem artykułu jest próba rozpoznania istotnych wychowawczo elementów formy i treści książek obrazkowych na przykładzie twórczości Iwony Chmielewskiej. Wskazane cechy wizualne i przytoczone fragmenty tekstu książek odniesiono do sformułowanych przez Herberta Reada zadań wychowania przez sztukę. Ta fundamentalna dla teorii wychowania estetycznego koncepcja w kontekście przeobrażeń kultury XXI wieku wydaje się nabierać nowych znaczeń i nadal inspiruje licznych badaczy.