Wykorzystanie analizy przestrzennej GIS do wyznaczenia wskaźników nagromadzenia odpadów w zależności od liczby mieszkańców i gęstości zaludnienia

Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Zasady systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Unii Europejskiej zostały określone w dyrektywie ramowej 74/442/EWG. W 2007 roku na terenie UE wyprodukowano 261 mln Mg odpadów komunalnych (522 kg*(os*rok)-1). W Polsce wskaźnik produkcji był niższy i kształtował się na poziomie 322 kg*(os*rok)-1 według danych Eurostat-u. Według danych GUS wskaźnik ten wyniósł w 2007 roku 265 kg*(os*rok)-1. Celem artykułu jest wyróżnienie grup gmin ze względu na ilość produkowanych odpadów oraz liczbę ludności i gęstość zaludnienia. Wyznaczono zależności pomiędzy grupami wg przyjętych zmiennych. Badaniami objęto 179 gmin województwa małopolskiego. W procesie grupowania wykorzystano metodykę Jenksa (metoda naturalnego podziału) najlepiej opisującą rozkład przestrzenny zgromadzonych informacji. Za pomocą oprogramowania GIS wykonano analizę przestrzenną wielkości produkcji odpadów, liczby mieszkańców i gęstości zaludnienia dla poszczególnych gmin Małopolski. Na podstawie uzyskanych wyników określono średnie ilości generowanych odpadów w wyróżnionych klasach gmin. Pomimo wysokiego wskaźnika korelacji pomiędzy przyjętymi zmiennymi (ilość odpadów a liczba ludności oraz ilość odpadów a gęstość zaludnienia), nie uzyskano jednoznacznie silnej za leżności w grupach obiektów. Na podstawie przyjętej metodyki można stwierdzić, że relacja pomiędzy gęstością zaludnienia a ilością produkowanych odpadów jest silniejsza niż pomiędzy liczbą ludności w gminach a ilością odpadów.

The municipal waste is a waste type that includes predominantly household waste (domestic waste) with sometimes the addition of commercial wastes collected by a municipality within a given area. EU waste management principles were defined in the Waste Framework Directive 74/442/EWG. In 2007 in EU countries 261 Mio Mg waste (522 kg*(capita*year)-1) were generated. In Poland the production index was lower and came to 322 kg*(capita*year)-1. 179 communes of Malopolska were choused as the research area. Jenk’s method (natural break algorithm, also known as the goodness of variance fit (GVF).) was used in the analysis. This method in the best way describes spatial data arrangement. The Jenks optimization method was used to classify features using natural breaks in data values. It was used to minimize the squared deviations of the class means. Optimization was achieved when the quantity GVF was maximized. There was made a spatial analysis of the waste production, numbers of inhabitants and population densities in Malopolska communes by means of GIS software. Based on the gotten results there were defined the average quantities of generated waste in the specified communes’ classes.