Wizerunek Władimira Majakowskiego w sowieckiej propagandzie kulturalnej w latach 1953–1957

Образ Владимира Маяковского в советской культурной пропаганде 1953–1957 гг. Статья касается элементов образа Владимира Маяковского, которые использовались советской культурной пропагандой в первые годы после смерти Иосифа Сталина. Необычно популярный еще при жизни поэт был признан, вместе с Максимом Горким, одним из отцов литературы нового коммунистического мира и самым выдающимся советским поэтом. Материал для исследования составили тексты о культуре, которые публиковались в 1953–1957 гг. В газете «Правда». Ок. 2% из них были посвящены именно Маяковскому. Эта высокая, если учесть, что речь идет об одном человеке на общем фоне культурной жизни СССР, доля является результатом факта, что персонаж Маяковского «обслуживал» одновременно несколько тематических полей, где «старое» сопротивлялось «новому». Маяковский был пропагандистским воплощением специфически понимаемой «гражданственности», ангажированности литератора, которые в рамках советской культурной пропаганды противопоставлялись «безыдейности» несоцреалистических художественных направлений, был воплощением этой борьбы и наконец – примером, опровергающим тезис об окостенении социалистического реализма. 

The image of Vladimir Mayakovsky in the Soviet cultural propaganda in a period of 1953–1957. The paper concerns components of Vladimir Mayakovsky’s image useful in the Soviet cultural propaganda during the first stag after Joseph Stalin’s death. Exceptionally popular already during his lifetime, after his death the poet was considered a father of the literature of the new Communist world, besides Maxim Gorky, and the greatest amongst the Soviet poets.  The research material consists of articles about the culture published in the newspaper ‘Pravda’ in 1953–1957. About  2% of them concerned Mayakovsky. This high percentage rate, taking into account that they concerned a single poet against a background of the entire cultural, and not only literary, life of the Soviet Union, results from the fact that this person “served” simultaneously several fields of interest, where “the old” opposed “the new”. Mayakovsky was an embodiment of a specifically understood “citizenship” and commitment, which was set against the lack of any ideology in trends from outside of the Socialist realism stream, he was also an epitome of the fight itself and, finally, a personified negation of the thesis about the rigidity and stuffiness of the Socialist realism.

Wizerunek Władimira Majakowskiego w sowieckiej propagandzie kulturalnej w latach 1953–1957 Artykuł dotyczy elementów wizerunku Włodzimierza Majakowskiego użytecznych  w sowieckiej propagandzie kulturalnej pierwszego etapu po śmierci Józefa Stalina. Niezwykle popularny jeszcze za życia poeta po śmierci został uznany, obok Maksyma Gorkiego, za jednego z ojców literatury nowego, komunistycznego świata i najwybitniejszego spośród poetów radzieckich. Materiałem badawczym stały się teksty dotyczące kultury publikowane w latach 1953–1957 w gazecie „Prawda”. Ok. 2% z nich poświęcono właśnie Majakowskiemu. Ten wysoki odsetek, jeśli uwzględnić, że mowa o pojedynczym poecie na tle całego życia nie tylko literackiego ZSRS, ale i kulturalnego w ogóle, wynika z faktu, że postać ta „obsługiwała” jednocześnie kilka pól tematycznych, na których „stare” stawiało opór „nowemu”. Majakowski był bowiem ucieleśnieniem specyficznie pojmowanej „obywatelskości” i zaangażowania, które przeciwstawiano „bezideowości” kierunków spoza nurtu socjalistycznego realizmu, był uosobieniem samej walki, i wreszcie – uosobionym zaprzeczeniem tezy o skostnieniu socjalistycznego realizmu.