DOŚWIADCZENIE GŁODU: PIOTROGRÓD-LENINGRAD

Читая воспоминания, записки блокадников часто можем встретить информацию, относящуюся к голоду, который возник в городе во время гражданской войны. Оказывается, что эти две пограничные ситуации во многом похожи друг на друга, это касается хотя бы того же механизма поведения в условиях усиливающегося голода. И именно с такой точки зрения в статье анализу подвергается книга Мысли о жизни. Воспоминания Дмитрия Лихачева. Внимание сосредоточено как на сходствах в описании голода в Петрограде и в Ленинграде, так и на различиях – если голод в послереволюционной России описан в свидетельстве Лихачева в контексте детских воспоминаний, то блокада Ленинграда воспринимается взрослым человеком (мужем, отцом, но и сыном), который очень пронзительно, глубоко описывает изменения в психике и теле блокадников.

Reading reminiscences and notes of besieged citizens of Leningrad many times one can come across information concerning famine set in the Russian city during the civil war. It turns out that those two boundary experiences imply many frightening similarities, such as the same mechanism of behavior towards escalating famine. The article attempts to analyze Reminiscences by Dmitry Likhachov from this perspective. The author pays attention to the similarities in describing famine in Petrograd and Leningrad, but also differences. After all, the famine in post-revolutionary Russia is present in Likhachov’s witness in the context of reminiscences form his childhood. Whereas, the siege of Leningrad is seen by grown-up man – husband, father, but also son, who in an interesting way records traumatic changes of the body and psychology of besieged man.

Czytając wspomnienia, zapiski oblężonych leningradczyków nieraz można natknąć się na informacje dotyczące głodu, jaki zapanował w mieście podczas wojny domowej. Okazuje się, że te dwa doświadczenia graniczne kryją w sobie wiele zatrważających podobieństw, obejmujących m.in. ten sam mechanizm zachowań wobec narastającego głodu. I właśnie z tej perspektywy w artykule podjęto próbę analizy Wspomnień Dmitrija Lichaczowa. Autorka zwraca uwagę na podobieństwa w opisie głodu w Piotrogrodzie i w Leningradzie, ale i różnice, wszak głód w porewolucyjnej Rosji pojawia się w świadectwie Lichaczowa w kontekście wspomnień z dzieciństwa, zaś blokada Leningradu widziana jest oczami dorosłego człowieka – męża, ojca, ale i syna, który w niezmiernie ciekawy sposób rejestruje traumatyczne przemiany ciała i psychiki człowieka oblężonego.