Oddziaływanie autostrady na grunty rolne na przykładzie odcinka autostrady A4 Bratkowice–Mrowla

Opracowana uproszczona metoda szacowania oddziaływania autostrady na grunty rolne pozwala na określenie wszystkich strat związanych z kierunkami tego oddziaływania. Podstawą dla ustalenia strat jest analiza zmienności użytkowania gruntów i klas bonitacyjnych oraz rozmieszczenia dróg dojazdowych do gruntów wzdłuż osi projektowanej autostrady. Przyjętą miarą wielokierunkowego oddziaływania autostrady na grunty rolne jest określona zmiana wartości gruntów, przy której wyznaczeniu uwzględniono jedynie zróżnicowanie ich przydatności do produkcji rolniczej. Wartość ta, jest więc miernikiem przydatności gruntów do produkcji rolniczej. Opracowana metoda określania oddziaływania autostrady na grunty rolne jest przedstawiona na przykładzie projektowanego odcinka autostrady A–4 między Tarnowem a Rzeszowem o długości 10,834 km biegnącego przez wsie Bratkowice i Mrowla. Są to tereny położone w województwie Podkarpackim. Budowa jednego kilometra rozpatrywanego odcinka autostrady spowoduje obniżenie wartości gruntów rolnych wynoszące 1724 jednostki zbożowej. Przejmowanie gruntów pod budowę autostrady oraz negatywne jej oddziaływanie obejmuje około 69 % całkowitej utraty wartości gruntów rolnych. Pozostałe 31% utraty wartości gruntów wiąże się z przyrostem transportu i pogorszeniem rozłogu działek.

This paper presents a simplified method of assessing the impact of a motorway under construction on arable lands. The method developed makes it possible to determine all the losses resulting from and connected with the indicated problems of the motor-way impact. A basis for the determination of losses studied is the analysis of variations in land use, soil quality classes, and in the layout of agricultural roads along the axis of the designed motorway. It is assumed a measure of the multilateral impact of motorway on arable lands; this measure is a specific variant of lands value. The specificity of this value variant lies in the fact that while determining it, only the variation in the usefulness to agricultural production is assessed. Therefore, it is a measure to valuate arable land usefulness in the agricultural production. Thus, this assumed measure of the motorway impact is not a market value. The estimated land value will be close to its market value only in typical agricultural regions where the key parameter to mould the land price is production potential of such lands. The presented method of assessing the motorway impact on arable land is exemplified by a section of ‘A-4’ motorway; this section is about 11 km lenght, it runs between two towns: Bratkowice and Mrowla. One kilometre of the motorway constructed will result in the decrease of the arable land value by 1724 corn units. The value of arable land will decrease by around 70% in total owing to taking over lands for the construction of motorway, and because of the toxic impact of the motorway on soils. The remaining 30% of losses in the land value results from the increase in the transport and from the deteriorated spatial arrangement of plots.