Tworzenie warunków do rozwoju terenów wiejskich poprzez scalanie gruntów – aspekt teoretyczny

W artykule przedstawiono znaczenie scaleń gruntów w rozwoju obszarów wiejskich. Sytuacja na polskiej wsi pogarsza się, szczególnie wobec akcesu naszego kraju do Unii Europejskiej. Wzrasta dysproporcja między obszarami wiejskimi a zurbanizowanymi. Znaczna część infrastruktury wiejskiej ulega wyraźnemu pogorszeniu. Wieś staje się mniej atrakcyjnym miejscem do życia. Szkoły i inne obiekty użyteczności publicznej, a także ośrodki kultury są zaniedbywane. Drogi są w złym stanie, infrastruktura techniczna często zawodzi lub jej brak, a system komunikacji i mediów jest niewystarczający w stosunku do potrzeb mieszkańców. Występuje duże bezrobocie, a migracja ludności wiejskiej do miast powoduje wyraźne obniżenie i starzenie się populacji na terenach wiejskich. Rolnictwo ze zbyt małą liczbą gospodarstw wielkoobszarowych, produkujących na większą skalę i za dużą liczbę gospodarstw za małych (mikrofarm), cierpi na brak gospodarstw rodzinnych, które dzięki swej komercyjności i konkurencyjności odnalazłyby swe miejsce na rynkach dzisiejszej Europy. Aby zaradzić takiej niepokojącej sytuacji na terenach wiejskich, niezbędne są projekty i programy rozwoju obszarów wiejskich. Takie właśnie inicjatywy, które miałyby podnosić poziom życia na wsi muszą odnosić się do poprawy warunków w wielu dziedzinach. Przede wszystkim powinny dotyczyć produkcji rolnej, zatrudnienia, infrastruktury technicznej i społecznej, mieszkalnictwa oraz ochrony zasobów naturalnych. Podniesienie atrakcyjności terenów wiejskich poprzez zintegrowany rozwój poszczególnych sfer życia mieszkańców wsi zapewnią całościowe, wielodyscyplinarne i wielosektorowe przedsięwzięcia planistyczne. Scalenie gruntów może być wykorzystane jako efektywne narzędzie wspomagające realizację takich właśnie projektów odnowy i rozwoju wsi.

The aim of this paper is to show the significance of lend consolidation in development of rural areas. The situation in rural areas is getting worse especially in the face of the access of our country to European structures. There is growing inequality between rural and urban areas. Much rural infrastructure has deteriorated considerably. Villages are becoming less attractive places in which to live. Schools and other rural public and cultural facilities are suffering from lack of attention. Rural roads are in poor condition, power and water systems are less reliable, and communication and media infrastructure is inadequate. There is high unemployment, and migration to urban areas is resulting in declining and ageing rural population. Agriculture has developed into dualistic structure of relatively small number of large-scale farms and a grate number of microfarms. There is an almost complete absence of competitive, commercial family farms that are necessary for today’s Europe and a globalizing economy. To prevent such a situation, rural development projects and programmes are essential. Integrated rural development initiatives to enhance the quality of life must include improvements to agricultural production, employment, infrastructure, public facilities, housing and protection of natural resources. In order for such integrated rural development initiatives to increase the attractiveness of rural areas, they must be comprehensive, multidisciplinary and cross-sectoral. Land consolidation can be used here as an effective instrument to realize such plans and projects.