Wzrost i stagnacja gospodarki chłopskiej. Przypadek starostwa chmielnickiego w XVIII w.

Nowożytne starostwo chmielnickie funkcjonowało w ramach gospodarki chłopskiej. W obrębie tej struktury od XVI do XVIII w. doświadczyło dwóch fluktuacji. Pierwszą z nich, trwającą od XVI do przełomu XVII i XVIII w., określono mianem „koniunktury tatarskiej”, ponieważ przede wszystkim za sprawą najazdów ordy wcześniejszy gwałtowny wzrost gospodarczy przerodził się w jeszcze głębszy kryzys. Drugą fluktuację, trwającą od początku XVIII do połowy XIX w., nazwano „koniunkturą maltuzjańską”, ponieważ tym razem żywiołowy wzrost gospodarczy ustąpił miejsca długotrwałej stagnacji, czego przyczyną było działanie prawa zmniejszających się przychodów.

The early modern Khmilnyk (Chmielnik, Хмі́льник) Starosty was based on peasant economy. In the period between the sixteenth and the eighteenth century, the structure experienced two fluctuations. The earlier, taking place from the sixteenth century until the turn of the eighteenth century, was referred to as the “Tatar conjuncture,” due to the impact of the attacks of the Orda which converted the previous sudden economic growth into an exceptionally deep crisis. The second fluctuation, which occurred from the early eighteenth century to the mid-nineteenth century, came to be known as the “Malthusian conjuncture,” with dynamic economic development giving way to long-lasting stagnation resulting from the law of diminishing returns.