Prawa dzieci do korzystania z zabezpieczenia społecznego w aktach prawa międzynarodowego

In the past century, especially after the experience of global armed conflicts, man appeared in the foreground as a creature of inherent and inalienable dignity, who is to be both respected and protected. International normative acts concerning human rights have arisen, referring to the equal and inalienable rights of all members of the human race, including the youngest – children. From the Universal Declaration of Human Rights and the Declaration of the Rights of Children through international agreements such as the International Covenant on Civil and Political Rights and the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, to the Convention on the Rights of the Child, the special care given to children is emphasized. International legal acts include in their content the so‑called second generation of human rights, including social rights. These acts claim the right to social security, that is, the state’s protection in situations of loss of subsistence and the inability to meet the basic needs of children. The first international documents on children particularly emphasized the right of the child to care and protection, placing them more as a matter of legal protection than as the subject of those rights. The Convention on the Rights of the Child, for the first time, repeatedly stated that states only guarantee and secure the implementation of the rights that a child holds as a subject of rights. The analysis of individual regulations indicates that international obligations now underline the legal subordination of the youngest members of society to force states to provide them with an adequate level of existence, as they form a group that is not entitled to claim their own rights. References in international documents to the financial situation of the people responsible for the child, to the financial capacity of the country, or the possibility of granting certain benefits to the people responsible for the child, are merely expressions of the principle of subsidiarity and the limited scope for legal action by the children themselves without diminishing their autonomy.

 W minionym wieku, szczególnie po doświadczeniach ogólnoświatowych konfliktów zbrojnych, na pierwszym planie pojawił się człowiek jako istota o przyrodzonej i niezbywalnej godności, którą należy respektować i chronić. Powstały międzynarodowe akty normatywne, traktujące o prawach człowieka, które w swojej treści odwoływały się do równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej, w tym także najmłodszych – dzieci. Od Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Deklaracji Praw Dziecka poprzez umowy międzynarodowe jak Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych Społecznych i Kulturalnych, po Konwencję o Prawach Dziecka – wszędzie zaznaczono specjalną troskę, jaką obdarza się dzieci. Międzynarodowe akty prawne ujmują w swej treści także tzw. drugą generację praw człowieka, w tym prawa socjalne, statuując prawo do zabezpieczenia społecznego, tj. zagwarantowania przez państwo ochrony w sytuacjach utraty środków utrzymania i niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb dzieci. Pierwsze dokumenty międzynarodowe dotyczące dzieci podkreślały szczególnie mocno prawo dziecka do opieki, troski i ochrony, sytuując je bardziej jako przedmiot ochrony prawnej aniżeli jako podmiot prawa te posiadający. W Konwencji o Prawach Dziecka po raz pierwszy wielokrotnie zapisano, iż państwa jedynie gwarantują, zabezpieczają realizację praw, które przysługują dziecku, traktując je jako podmiot praw. Analiza poszczególnych regulacji wskazuje, że obecnie zobowiązania międzynarodowe podkreślają podmiotowość prawną najmłodszych członków społeczeństwa, by zobligować państwa do zapewnienia im odpowiedniego poziomu bytu, ponieważ tworzą grupę uprawnionych, która nie jest zdolna do tego, by się o swoje prawa upomnieć. Odwołania w dokumentach międzynarodowych do sytuacji majątkowej osób odpowiedzialnych za dziecko, możliwości finansowe danego kraju czy możliwość przyznania niektórych świadczeń osobom odpowiedzialnym na rzecz dziecka są jedynie wyrazem zasady subsydiarności oraz ograniczonych możliwości dokonywania czynności prawnych przez same dzieci, nie umniejszając ich podmiotowości.