Instytucjonalne limity zadłużania: doświadczenia z polskich gmin

Municipal borrowing is a financial mechanism that enables local governments to pass tax burdens on to future generations. The theory of public finance argues that local government borrowing and spending may be more than optimal if the decisions of politicians are aimed at political gains. Therefore, the need for restrictions on borrowing by local governments is a generally accepted notion that is justified also by the fact that such restrictions are in force in the majority of decentralized countries. This paper is concerned with the debt level of Polish municipalities from 1990 to 2017. The main objective is to present past trends in the policies adopted in Poland concerning the mandatory limitations on municipal borrowing. Additionally, the author will try to assess the effectiveness of mandatory borrowing constraints and check whether current legislation takes into account the theoretical arguments of borrowing constraints.

Zadłużenie to mechanizm finansowy, który umożliwia samorządom lokalnym przesuwanie kosztów bieżących wydatków (w postaci wyższych obciążeń podatkowych) na przyszłe pokolenia. Według teorii finansów publicznych wydatki samorządów lokalnych mogą być nieoptymalne, jeśli decyzje polityków mają na celu osiągnięcie korzyści politycznych. Dlatego potrzeba stosowania ograniczeń dotyczących zadłużania się przez samorządy lokalne jest szeroko argumentowana, a takie ograniczenia obowiązują w większości krajów o zdecentralizowanych finansach publicznych. Niniejszy artykuł analizuje poziom zadłużenia polskich gmin w latach 1990–2017. Głównym jego celem jest przedstawienie dotychczasowych tendencji w polityce przyjętej w Polsce w zakresie obowiązkowych ograniczeń zadłużania się samorządów lokalnych. Ponadto autor podejmuje próbę oceny skuteczności obowiązkowych ograniczeń zadłużania samorządów lokalnych oraz sprawdzenia, czy obecne prawodawstwo uwzględnia teoretyczne argumenty ograniczeń w tym zakresie.