Innowacje a koncepcja zrównoważonej konkurencyjności – przypadek Polski

W ostatnich latach, wskutek burzliwych kryzysowych doświadczeń, badacze zaczęli dostrzegać konieczność dążenia nie tylko do poprawy konkurencyjności gospodarek rozumianej przez pryzmat poprawy produktywności, ale również do osiągnięcia tzw. zrównoważonej konkurencyjności. Ta nowa koncepcja koncentruje się nie tylko na poprawie produktywności wykorzystania posiadanych zasobów materialnych i niematerialnych, ale akcentuje też dążenie do zapewnienia równowagi społecznej oraz zrównoważonego wykorzystania środowiska naturalnego. Kluczowe miejsce w tej koncepcji zajmują innowacje. Celem artykułu jest określenie czy i w jakim stopniu innowacje społeczne oraz ekoinnowacje, przyczyniają się do kształtowania przewag konkurencyjnych polskiej gospodarki ujmując konkurencyjność w jej zrównoważonym wymiarze. Za pomocą indeksu ujawnionych przewag technologicznych (RTCA) obliczonego na podstawie statystyki patentowej określona została specjalizacja technologiczna Polski i dla całej UE 28 w zakresie podstawowych potrzeb ludzkich oraz technologii zarządzania ochroną środowiska i zmiany tej specjalizacji w latach 2000–2011. W kolejnym etapie analizy wykorzystano indeksy RTCA w obu tych obszarach patentowania jako miernik odpowiednio: innowacji społecznych i innowacji ekologicznych. Z analizy przeprowadzonej w artykule wynika, iż w okresie 2000–2011 te dwie nowe formy innowacji odgrywały ważną rolę w kształtowaniu zrównoważonej konkurencyjności polskiej gospodarki.

This paper focuses on competitiveness seen from macroeconomic perspective, but understood in a new, non-traditional, expanded way. It is the concept of sustainable competitiveness, which refers not only to improvements productivity, but also includes some additional aspects related to the environmental and social issues. Innovation remains the key element of this concept, however, apart from technological innovation, new forms of innovation, such as eco-innovations and social innovations play a significant role in it. The main objective of this paper is to find out to what extent these two new forms of innovation are correlated with Poland’s competitiveness. Using a revealed technological advantage (RTCA) index based on patent statistics changes in technological specialization have been identified for Poland and for the whole EU 28 in the fields of environmental management technologies and human necessities in the period of 2000–2011. In the next step of the analysis RTCA indices in both fields have been used as proxies for eco-innovations and social innovations respectively. This paper shows that in the period of 2000–2011 these two new forms of innovation played an important role in shaping sustainable competitiveness of the Polish economy.