Lawfulness of the EU Economic Governance According to National and Supranational Case Law

This contribution focuses on the legal narrative of the EU/EMU crisis management providing an outlook on the new EU economic governance framework from the perspective of national and supranational (Court of Justice of the EU, CJEU) case law. The author first briefly outlines the major developments in the EU economic and fiscal governance vis-à-vis the financial and sovereign debt crises, followed by the analysis of legal questions central to ESM emergency fund (Pringle Case) and OMT bond-buying programme (Gauweiler). The author contends that the discussed economic and monetary policy measures, although subjected to heated political, economic and most notably legal polemics, have not only gone relatively smoothly through the legality review at the supranational level, but also – as was to be expected – have come out intact and lawful in the national case law. The discussed new mode of governance, to the ipso iure institutionalisation of which the European courts contribute, will constitute a complex legacy of the financial and euro-crises, the historic and democratic legitimacy of which remains, so far, an open question.

Niniejszy artykuł przybliża prawne zagadnienia dotyczące zarządzania gospodarczego w UE i strefie euro w dobie kryzysu finansowego i gospodarczego. Omówiono nowe unijne ramy zarządzania gospodarczego z punktu widzenia orzecznictwa krajowego i ponadnarodowego (Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, TSUE). W artykule przedstawiono najważniejsze instrumenty zarządzania gospodarczego stosowane w sytuacji kryzysu finansowego i zadłużeniowego. Następnie poddano analizie zagadnienia prawne kluczowe dla Europejskiego Mechanizmu Stabilności, EMS (orzecznictwo w sprawie Pringle) oraz bezwarunkowych transakcji monetarnych Eurosystemu na wtórnych rynkach obligacji skarbowych, OMT (orzecznictwo w sprawie Gauweiler). Omawiane instrumenty polityki gospodarczej i pieniężnej, choć stanowiące przedmiot intensywnej dyskusji na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej oraz, co najważniejsze, prawnej nie tylko stosunkowo gładko przeszły przez kontrolę legalności na szczeblu ponadnarodowym, lecz także – jak można było zakładać na podstawie dotychczasowej praktyki orzeczniczej – ich wykładnia przez sądy krajowe, gdzie sprawy były zawisłe, była również przychylna. Omawiany nowy sposób zarządzania gospodarczego, w którego instytucjonalizacji ipso iure europejskie sady maja swój udział, będzie stanowił skomplikowaną spuściznę kryzysu finansowego i gospodarczego, a jego legitymacja demokratyczna i dziejowa pozostaje na chwilę obecną otwarta.