Rady polityki fiskalnej jako narzędzie poprawy jakości polityki fiskalnej

Practice shows that politicians have a strong bias towards excessive deficits, and actual fiscal policy is often distant from the optimum described in the economics textbooks. Sub-optimal fiscal policy was one of the main factors that contributed to the depth of the economic downturn in some euro area countries during the global financial crisis. Fiscal rules were supposed to prevent such problems, but in practice, they failed. Their low efficiency prompts more and more economists to support the idea of fiscal policy councils – collegial bodies whose task is to improve the quality of the budgetary policy. According to International Monetary Fund data, 39 such councils now operate in the world. The purpose of this article is to present the concepts of fiscal policy councils discussed in the literature of the subject, analyze the characteristics of the councils currently operating, and to describe the experiences from their activities so far. The study uses the latest data from the International Monetary Fund’s Fiscal Council Dataset. The author also analyses what would be the best way of introducing a fiscal council in Poland.

Praktyka życia gospodarczego pokazuje, że politycy mają silną skłonność do zaciągania nadmiernych deficytów budżetowych, a rzeczywista polityka fiskalna często daleko odbiega od wzorca opisanego w podręcznikach ekonomii. Błędy w polityce fiskalnej były jednym z głównych czynników, które wpłynęły na głębokość załamania gospodarczego w niektórych krajach strefy euro w trakcie globalnego kryzysu finansowego. Teoretycznie przed tego typu błędami miały chronić reguły fiskalne, ale w praktyce zawiodły. Ich niska skuteczność skłania coraz więcej ekonomistów do poparcia koncepcji rad polityki fiskalnej – organów kolegialnych, których zadaniem ma być dbanie o wysoką jakość polityki budżetowej. Zgodnie z danymi MFW na świecie działa obecnie 39 takich rad. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja koncepcji działania rad polityki fiskalnej dyskutowanych w literaturze przedmiotu, przedstawienie cech obecnie działających rad oraz opis doświadczeń z ich dotychczasowego działania. W badaniu wykorzystano najnowsze dane z bazy MFW1. Autor analizuje również, jaki byłby optymalny sposób wprowadzenia rady fiskalnej do polskiego porządku prawnego.